4 min read
11 października świętujemy Dzień Coming Outu dla uczczenia Wielkiego Marszu osób LGBTQ+ w Waszyngtonie w 1987 roku. W tym dniu celebrujemy osobiste narzędzie budowania równości – mówienie o własnej orientacji i tożsamości. Dzięki nim osoby tęczowe mogą opowiadać o swoim doświadczeniu i pokazać, że są obecne w każdym miejscu. Niezwykle ważne jest jednak, aby każdy coming out był dobrowolny. Nikogo nie można do niego zmuszać.
Coming out to skrót od hasła “coming out of the closet” i oznacza wyjście z szafy. Opisuje on opowiedzenie o swojej orientacji psychoseksualnej lub tożsamości płciowej innym osobom. I choć potocznie możemy myśleć, że jest to pojedyncze ogłoszenie światu tej informacji, to można na to patrzeć znacznie szerzej. Zaczyna się to od obserwowania własnych uczuć, prób nazwania własnej orientacji, zrozumienia i zaakceptowania jej. To trochę taki coming out przed samym_ą sobą. Dla niektórych osób będzie to oczywiste i naturalne właściwie od samego dzieciństwa. Wiele osób potrzebuje jednak trochę czasu, żeby poczuć jaka nazwa najlepiej ich lub je opisuje. Następnym etapem może być dzielenie się tą informacją z osobami bliskimi i/lub dalszymi znajomymi, które mogą różnie na to zareagować. Czyli coming out może być procesem złożonym z wielu etapów.
CZY COMING OUT DOTYCZY TYLKO OSÓB LGBT+?
Patrząc na historię marszu w Waszyngtonie w świętowaniu w tamtych czasach coming outów, chodziło o pokazanie jak wiele osób wokół nas jest tęczowych.
Zazwyczaj mówi się o coming oucie tylko w przypadku osób LGBT+, ponieważ żyjemy w kulturze, w której panuje z góry założenie, że wszyscy_tkie jesteśmy heteronormatywni_e. Z drugiej strony osoby heteronormatywne po prostu mogą swobodnie mówić o swojej orientacji, związkach, o tym kim są i nie wiąże się to dla nich z widmem dyskryminacji.
CZY TEN TEMAT DOTYCZY TYLKO NASTOLATKÓW_EK?
Nie. Niektóre osoby znają swoją orientację i tożsamość od zawsze. Inne mogą dopiero pod koniec dojrzewania albo nawet już jako osoby dorosłe w pełni to odczuć. Sporą rolę w tym procesie odgrywa fakt czy żyje się we wspierającym środowisku.
Jeśli nie jesteś pewna_y, nie nakładaj na siebie presji, że już koniecznie musisz to wiedzieć. To nie jest wyścig. Daj sobie czas na zrozumienie tego kim jesteś. Każdy wiek jest równie dobry na znalezienie w sobie tej cechy.
KIEDY TRZEBA ZROBIĆ COMING OUT?
Jest to pytanie, które bardzo często słyszę. Odpowiadam wtedy, że coming outu w ogóle nie trzeba robić! Nikt nie ma obowiązku mówić o swojej orientacji, ani tożsamości. Każda osoba może opowiedzieć o tym innym ludziom, ale nie musi. Jest to Twoja informacja i sam_a możesz zdecydować komu i w jaki sposób o tym powiedzieć. Jeśli nie chcesz lub boisz się to mówić, to wcale nie musisz tego robić, ani w swojej szkole czy w pracy, ani nawet w rodzinie.
JAK WYGLĄDA COMING OUT?
Historii coming outów jest tyle, ile ludzi, którzy mówią o swojej orientacji i tożsamości. Spotykam czasem osoby, które czują radość z tego, że już wiedzą kim są. Cieszą się tym i chcą się tym podzielić z bliskimi. Przyznaję jednak, że dużo częściej słyszę historie wątpliwości, stresu i obaw o to jak zostaną przyjęci lub przyjęte. W tym przypadku zdarza się, że sporo było tych wyobrażanych sobie wcześniej niemiłych konsekwencji, a w rzeczywistości odpowiedzią była akceptacja.
Niestety nie zawsze tak jest. Jeśli boisz się, żyjesz w otoczeniu homofobicznym, wiesz, że przez opowiedzenie o swojej orientacji będziesz zagrożona_y to bardzo zachęcam Cię do myślenia przede wszystkim o własnym bezpieczeństwie. Boli mnie, że muszę o tym wspomnieć, ale zdarza się, że osoba nieletnia zostaje wyrzucona z domu za to, że ma orientację lub tożsamość inną niż ta, jakiej chce rodzina. Jeśli spotka Cię odrzucenie, są miejsca, które Ci pomogą. Napisz do nas, Kampanii Przeciw Homofobii, Fundacji Trans-Fuzja, Lambady Warszawa. Nie jesteś sam. Nie jesteś sama. Jeśli boisz się tego, nie musisz robić coming outu lub możesz poczekać aż staniesz się niezależny_a.
JAK ROBIĆ COMING OUTY?
Jeśli jesteś zdecydowany_a, że chcesz się podzielić tą informacją, to przemyśl komu chcesz to powiedzieć. Wybierz osobę, której ufasz i jest Ci bliska. To może być rodzic, brat, siostra, kuzynka, ciocia, fajna nauczycielka, przyjaciel. Każda osoba, przy której czujesz się bezpieczna_y. Warto zastanowić się jak może zareagować ta osoba. Wiesz, czy jest tolerancyjna_y? Jeśli nie, możesz to sprawdzić. Zapytaj co sądzi o osobach niehetero albo czy zna takie osoby. Może się okaże, że kumpel Twojego taty to gej lub ulubiona lekarka Twojej mamy żyje w tęczowej rodzinie. Jeśli nie znają nikogo takiego w swoim życiu, pogadajcie o jakiejś publicznej osobie LGBTQ+.
Jeśli potrzebujesz to przed rozmową, szczególnie jeśli się stresujesz, przygotuj sobie numer do przyjaciela lub przyjaciółki albo zaplanuj spotkanie z tą osobą. Jeśli rozmowa zrobi się zbyt ciężka, możesz po prostu wyjść z pomieszczenia lub zadzwonić pod ten numer.
Dobrze jest zaplanować rozmowę. Pomyśl, czy chcesz opowiedzieć po prostu wprost? To fajna opcja. Może potrzebujesz jakiejś wstępnej zagajki? Użyj do tego naszej książki #sexedpl. Możecie razem przeczytać rozdział na ten temat i pogadać. Lubicie filmy? Zaproponuj zobaczenie odcinka serialu Sex Education, Atypical, One Day at a Time lub innego.
Pamiętaj jednak, że nie musisz brać na siebie odpowiedzialności edukowania innych osób, szczególnie jeśli jesteś młoda_y, a oni dorośli_łe. Ale jeśli doda Ci to spokoju, to możesz przygotować wcześniej materiały, które pokażesz rodzicom lub opiekunom, np. wcześniej wspomnianą naszą książkę #sexedpl, info o grupie rodziców przy Kampanii Przeciw Homofobii czy link do stowarzyszenia „My, rodzice”. Nie musisz odpowiadać na każde pytanie i mówić o sobie wszystkiego. W każdym wieku masz prawo do prywatności w tej sferze. Możesz mówić tyle, na ile czujesz się komfortowo. Możesz zrobić przerwę w rozmowie i wrócić do niej jak nabierzesz oddechu.
JAKA MOŻE BYĆ REAKCJA NA COMING OUT?
To bardzo zależy od indywidualnej sytuacji i cech tych osób.
Jeśli żyjesz wśród osób, które Cię kochają i dobrze znają to możliwe, że już wcześniej się tego domyślały i nawet nie będą zaskoczone. Natomiast jeśli spotkasz się z homofobią czy transfobią możesz się bronić. Pomocy możesz szukać u nas, KPH, Lambdy, Trans-Fuzji oraz w punktach interwencji kryzysowej. Może się zdarzyć, że bliscy będą w szoku. Po pierwszej reakcji silne emocje łagodnieją z czasem. Daj im czas to przetrawić, poukładać w głowie, doedukować się. Szok jednak nigdy nie usprawiedliwia przemocy.
Mówić wszystkim, mówić wybranym osobom, nikomu nie mówić – każda osoba sama decyduje, która opcja jest dla niej/niego bezpieczna i z którą czuje się najlepiej. To Twoja decyzja. Mam nadzieję, że każda i każdy z Was przygotowująca_y się do takich rozmów spotka się tylko z miłością i akceptacją. Życzę Wam wszystkim samych dobrych coming outów.
Tekst: Basia Baran
