PUBLIC SHAMING

Public shaming to zjawisko polegające na zawstydzaniu i upokarzaniu ludzi w przestrzeni publicznej. Ma ono na celu kontrolowanie i dyscyplinowanie, okazywanie władzy nad drugą osobą, zhańbienie jej. W bliskich relacjach public shaming może być toksyczną drogą do wymuszeniu szacunku poprzez wywołanie lęku, obawy, respektu u partnera_ki. Gdzie jednak leży granica cynizmu i ironii, a gdzie zaczyna się przemoc?

CZYM JEST PUBLIC SHAMING

Public shaming – w dosłownym tłumaczeniu „publiczne upokorzenie” . To wszelkie zachowania, które mają wywołać w drugiej osobie/grupie ludzi poczucie zawstydzenia, zhańbienia. Mają miejsce właśnie w przestrzeni publicznej, czyli są widoczne większej liczbie osób. Zjawisko to może spotkać każdego_ą i za wszystko: wygląd, zachowanie, wyróżnianie się z grupy w jakikolwiek sposób.

Dużą częścią public shamingu jest np. slut shaming, który polega na zawstydzaniu kobiet ze względu na ich faktyczną lub rzekomą aktywność seksualną. Sposób zachowania czy ubierania, który kulturowo i stereotypowo uważany jest za zbyt odważny, niemoralny czy wyuzdany. Slut shaming to próba sprowadzenia seksualności kobiety do czegoś złego, niewłaściwego i godnego potępienia. Oczywiście w odniesieniu do kulturowo czy religijnie przyjętych norm. Może on przyjmować formę wyzwisk, cat-callingu (czyli gwizdania, zawołań na ulicy), wyśmiewania, obrażania. To też nękanie, próby upublicznienia zdjęć zrobionych np. podczas seksu. 

Public shaming nie jest zjawiskiem nowym. Był wykorzystany jako kara w wielu społeczeństwach na przestrzeni lat i przyjmował przeróżne formy, np. publicznego golenia głowy, kar cielesnych czy nakazu noszenia specyficznych ubiorów wskazujących na publiczne potępienie. Publiczne zawstydzanie ludzi zawsze miało wielką moc i było narzędziem władzy i dyscyplinowania. 

ONLINE SHAMING

Nowym rodzajem public shamingu jest również online shaming, który stał się powszechnym zjawiskiem wraz z rozwojem Internetu. Dotyka on bardzo wielu osób, które zgromadzone są przede wszystkim na grupach społecznościowych i forach internetowych. 

Online shaming może polegać na wykluczeniu kogoś z danej grupy (bo się tej osoby np. nie lubi), na upublicznieniu poufnych informacji (doxing), zmasowanych negatywnych recenzjach czy udostępnianiu bez zgody tej osoby jej_go materiałów seksualnych (zdjęć, filmów). To ostatnie to również przejaw slut shamingu, jako, że zjawiska też mogą na siebie wzajemnie nachodzić.

ZA CO MOŻE SPOTKAĆ CIĘ PUBLIC-SHAMING?

Za wszystko. Nie ma takich zachowań i takich ubrań, które mogłyby nas ochronić przed public shamingiem. 

Public shaming może spotkać każdego, ponieważ ludzie odnoszą zachowanie innych do zupełnie subiektywnych norm, które sami uważają za moralne i właściwe. Nie ma więc żadnego skutecznego przepisu na rodzaj zachowania, który zawsze będzie dobry. Nie ma takich zasad do przestrzegania, które sprawią, że będziemy w stu procentach bezpieczni_e.

JAK ROZPOZNAĆ PUBLIC SHAMING W ZWIĄZKU?

W związku bardzo ważne jest by zwracać uwagę na to, jak zachowuje się partner_ka w stosunku do nas w miejscu publicznym. Czy nas szanuje, czy nie pozwala sobie na krzywdzące komentarze i wyśmiewanie nas, czy nie zdradza naszych intymnych sekretów i przemyśleń, którymi się z nim/nią podzieliliśmy_łyśmy. Zwracajcie na to uwagę, bo może okazać się, że osoba nam bliska zupełnie inaczej zachowuje się na osobności, a inaczej w miejscach publicznych czy przy znajomych. 

Merytoryczne uwagi, które nie uderzają w nasze poczucie godności, a odnoszą się do faktów są okej. Natomiast ataki personalne, które mają na celu nas upokorzyć, zawstydzić, zhańbić zawsze są problemem. Ujawnianie naszych prywatnych sekretów również. Nawet, a właściwie szczególnie, gdy robi to bliska osoba.

EFEKTY PUBLIC SHAMINGU

W kontekście bliskich relacji osoba stosująca public shaming może uzurpować sobie prawo do „posiadania” partnera_ki, a więc narzucać mu/jej potrzeby, pragnienia, przekonania, poglądy i emocje, traktować tę osobę jak “swoją rzecz”. Efekty psychologiczne public shamingu są negatywne – tego typu zachowania mogą u osób upokarzanych wywoływać apatię, lęk, depresję, a nawet myśli samobójcze i inne poważne problemy psychiczne, bo public shaming to po prostu przemoc.

CO ROBIĆ?

Jeśli czujemy, że granica została przekroczona, możemy jasno to nazwać i wymagać, aby osoba przestała to robić. 

Upokarzanie drugiej osoby to przemoc i mamy prawo reagować oraz się bronić.

Poza tym zawsze warto szukać pomocy. Mamy do dyspozycji środki prawne (zarówno kodeks karny, w którym znajdziemy kwestię zniesławienia oraz kodeks cywilny, upublicznianie naszych intymnych zdjęć i video możemy zgłosić na policję) oraz oczywiście psychologiczne – pamiętajcie, to okej prosić o pomoc i potrzebować jej.

JEŚLI POTRZEBUJESZ WSPARCIA, ZADZWOŃ NA ANTYPRZEMOCOWĄ LINIĘ POMOCY SEXEDPL. DZIAŁA OD PONIEDZIAŁKU DO SOBOTY (17.00-21.00) POD NUMEREM 720 720 020. 

Tekst: Kasia Koczułap