OSWAJANIE MIESIĄCZKI

Miesiączka dotyczy bardzo wielu osób, a mimo tego, nadal uważana jest za wstydliwy temat, o którym lepiej głośno nie mówić.

W telewizji nadal widzimy reklamy podpasek z niebieskim płynem, bo czerwony jest zbyt kontrowersyjny. Nadal są kultury, gdzie na czas miesiączki oddala się osoby menstruujące. Nie tylko kobiety mają okres – mogą menstruować także osoby niebinarne, trans mężczyźni, osoby interpłciowe), bo uznaje się je za nieczyste. Mają one także mniejszy dostęp do edukacji. Albo odmawia się im uczestniczenia w zajęciach, gdy krwawią, albo nie stać je na środki higieniczne. 

Bardzo wiele osób nie rozumie też swojego cyklu miesiączkowego. Nie potrafi dokładnie powiedzieć, co dzieje się wtedy w ich organizmie. Wreszcie – niewiele osób ma świadomość istnienia takiego problemu, jak ubóstwo menstruacyjne. Dlatego o tym wszystkim musimy mówić! I mówimy.

OKRESOWE TABU

Mimo że krwawienie okresowe dotyczy połowy populacji, to okres wciąż pozostaje tematem tabu. Wiele osób wstydzi się o nim mówić, ukrywa ten fakt przed innymi. Ma problem z przyznawaniem się do faktu dolegliwości miesiączkowych, kupowaniem produktów higienicznych potrzebnych w tym czasie.

W wielu kulturach okres kojarzony jest z nieczystością. W czasie jego trwania odmawia się osobom uczestnictwa w życiu społecznym np. w lekcjach. Nie trzeba jednak tak radykalnych przykładów, by zauważyć problem związany z zawstydzeniem z powodu okresu. Okresowe żarty, wyśmiewanie w szkołach. Izolowanie chłopców od wiedzy o okresie (np. poprzez dzielenie klasy na płcie w czasie omawiania tego zagadnienia na WDŻ). To wszystko jest także naszą codziennością.

Podczas gdy okres jest zwyczajnym fizjologicznym procesem, co więcej jest procesem potrzebnym i świadczącym o zdrowiu. Nie ma w nim nic wstydliwego i nic nieczystego!

POZNAJ SWÓJ CYKL

To bardzo ważne, by znać i rozumieć swój cykl miesiączkowy. Dzięki temu możemy szybko wychwycić ewentualne problemy i odchylenia od normy, a te mogą wiele powiedzieć o naszym zdrowiu. 

Cykl najczęściej trwa 28 dni, ale 7-dniowe odchylenia od normy w każdą stronę są uznawane za normalne. Chyba że wydarzyło się to nagle, nie jesteś w stanie stwierdzić dlaczego, masz jakieś dodatkowe objawy – wtedy warto to skonsultować.

Za pierwszy dzień cyklu uznaje się pierwszy dzień krwawienia. Krwawienie może trwać od 2 do 7 dni (najczęściej trwa 3-5 dni). Ok. 14 dnia przed kolejną miesiączką dochodzi do owulacji, czyli uwolnienia jajeczka. Jeśli cykl trwa 28 dni, to ten moment wypada w połowie cyklu. Przy krótszych cyklach może wypaść nawet podczas miesiączki. Dzień owulacji to największa szansa na ciążę, ale dni płodne zaczynają się jeszcze przed owulacją i trwają chwilę po (bo plemnik może przetrwać w drogach rodnych ok. 3-5 dni i „poczekać” na jajeczko). Jeśli w fazie owulacyjnej nie doszło do zapłodnienia, organizm przygotowuje się do wydalenia komórki wraz z obkurczającą się błoną śluzową macicy. Gdy zacznie się krwawienie – rozpoczyna się kolejny cykl.

Warto wiedzieć, że na cykle miesiączkowe może wpływać wiele czynników, np. stres, podróże, choroby, zaburzenia hormonalne, dieta. To wszystko może doprowadzić do rozregulowania cyklu. Nieregularne cykle to większy problem z przewidzeniem terminu owulacji i dni płodnych – dlatego zawsze pamiętajcie o zabezpieczeniu. W każdym dniu cyklu. Pamiętaj też, że okresy wcale nie powinny być bolesne a na pewno nie aż tak, że wyłączają Cię z życia.

Jeśli zmagasz się z bardzo bolesnymi okresami – koniecznie udaj się do ginekologa_żki! Bolesne okresy mogą być objawem chorób czy zaburzeń, np. PCOS albo endometriozy. Nie lekceważ bólu okresowego! 

Osoby menstruujące są przygotowywane od małego na to, że „okres to ból i trzeba cierpieć, tak już jest”. To nieprawda. Masz prawo do okresu bez bólu, masz prawo szukać pomocy i przyczyn takiego stanu rzeczy. Twoje samopoczucie i zdrowie mają znaczenie. 

PIERWSZA MIESIĄCZKA

Pierwsza miesiączkowa może być stresującym doświadczeniem, ale można się do niej przygotować. Przede wszystkim dużo zależy od tego, jaką wiedzę mamy na temat miesiączki, zanim ją dostaniemy. To bardzo ważne, by każda osoba menstruująca wiedziała, co się dzieje z jej ciałem. Dużą rolę odgrywa tu szkoła oraz rodzice.

Miesiączka jest jednym z objawów dojrzewania i pojawia się zazwyczaj w wieku 10-11 lat, ale ten wiek się obniża w dzisiejszych czasach. Różne osoby dostają miesiączkę w różnym czasie. Jeśli pierwszy okres zaskoczy nas w szkole, warto udać się do zaufanego nauczyciela_ki i powiedzieć, co się dzieje lub skontaktować się z rodzicami. 

HIGIENA OKRESOWA

Czas okresu to czas, w którym wyjątkowo trzeba zadbać o higienę intymną. Krew okresowa sama z siebie nie śmierdzi, nie zawiera też żadnych bakterii (jeśli jesteśmy zdrowi/e) ani nie jest groźna dla zdrowia. To tylko krew w połączeniu ze złuszczającą się śluzówką macicy. Nieprzyjemny zapach w czasie okresu może wynikać z tego, że zbyt długo nie wymienialiśmy podpaski czy tamponu. Ważne jest więc, by je regularnie zmieniać. 

W czasie okresu nie musisz stosować żadnych specjalnych żeli czy płynów, nie trzeba też (i nie powinno się!) szorować miejsc intymnych czy wprowadzać do środka pochwy wodę, szczególnie w połączeniu z detergentami.

PODPASKA, TAMPON CZY KUBECZEK?

Ten wybór należy tylko do Ciebie. Wybierz to, co pasuje Ci najbardziej, z czym czujesz się komfortowo. Jeśli wybierasz podpaski lub tampony, zadbaj o to, by były zrobione z organicznej bawełny, niebielonej chlorem. Pamiętaj o ich regularnej wymianie. Na noc możesz wybrać specjalnie do tego przeznaczone bardziej chłonne podpaski. 

Jeśli zależy Ci na ograniczaniu odpadów, mogą spodobać Ci się podpaski wielorazowe, które po użyciu się pierze.

Kubeczek to wybór najbardziej ekologiczny i dla wielu osób  najwygodniejszy (można go wymieniać raz na 12 h, jeśli pozwala na to obfitość okresu), ale także najdroższy. Są także osoby, które mogą mieć problem z dopasowaniem kubeczka i nie będą się czuły komfortowo z wkładaniem i wyjmowaniem go. To jest okej. Czasami to kwestia przyzwyczajenia do nowego sposobu, ale czasem po prostu wiemy, że kubeczek to nie jest coś dla nas.

Mniej popularne rozwiązania to bielizna okresowa (wypełniona specjalnym wkładem chłonnym) oraz tzw. free-bleeding, czyli rezygnacja z zabezpieczenia przed wypływającą krwią. Takie rozwiązanie może być z łatwością stosowane, gdy np. spędzasz cały okres w domu.

Wybieraj taki sposób, z jakim czujesz się komfortowo!

PMS

Zespół napięcia miesiączkowego to zespół różnych objawów, które mogą pojawiać się przed miesiączką, a także przedłużać się na czas jej trwania. Objawy są bardzo różne u różnych osób. Popularne są: drażliwość, ból głowy, migreny, wzdęcia, ból brzucha, piersi, trudność w koncentracji, obniżenie libido, zmęczenie.PMS dotyczy bardzo wielu menstruujących osób i może znacznie utrudniać funkcjonowanie. Nie jest wymyślonym problemem! 

Jeśli nie radzisz sobie z samopoczuciem przedokresowym, jest to wskazanie do poszukiwania pomocy. Niektóre osoby cierpią na ciężką odmianę PMSu, która wymaga psychiatrycznego leczenia farmakologicznego. To żaden wstyd. Pomocna bywa także terapia.

PMS był latami ignorowany jako niepoważny problem kobiet. Nadal mało wiemy o tej przypadłości, mamy za mało danych i badań, bo po prostu w medycynie bardzo długo traktowało się PMS po macoszemu.

OKRES A CIĄŻA

To, że w czasie okresu nie może dojść do zapłodnienia, jest jednym z najbardziej rozpowszechnionych mitów. Uprawiając seks w czasie okresu, można zajść w ciążę! Okres nie jest metodą antykoncepcji!

Szansa na to, by w czasie miesiączki doszło do zapłodnienia, jest oczywiście mała, ale jak najbardziej istnieje. Nie każda osoba ma regularny cykl, czasem trwa on krócej, a plemniki w dobrych dla siebie warunkach mogą przetrwać w drogach rodnych do 5 dni, a rekordziści nawet dłużej. Jeśli więc zajdą wszystkie sprzyjające okoliczności, możliwe jest zapłodnienie, do którego dojdzie, dlatego że nie zabezpieczaliśmy się w czasie miesiączki.

O zabezpieczeniu pamiętajcie zawsze. Nawet jeśli śledzicie swój cykl i staracie się nie uprawiać seksu w czasie owulacji, nie rezygnujcie z antykoncepcji.

Pamiętaj, by przed penetracją pozbyć się tamponu lub kubeczka, chyba że używasz takich, które pozwalają na seks z nimi w środku. 

UBÓSTWO MENSTRUACYJNE

Ubóstwo menstruacyjne to zależny od powodów ekonomicznych brak dostępu do środków higienicznych oraz udogodnień potrzebnych do zachowania higieny (np. bieżącej wody). Jest to realny problem, który dotyczy nie tylko krajów rozwijających się, ale także rozwiniętych. Dotyka także Polski. Z raportu Fundacji Kulczyk wynika, że 39% osób przynajmniej raz musiało zrezygnować z kupna środków higienicznych na rzecz ważniejszych wydatków.

Rozwiązaniem tego problemu są na przykład darmowe środki menstruacyjne w szkołach, obniżony VAT na produkty higieny, pomysł urlopów menstruacyjnych. 

Organizacja Human Watch Rights ogłosiła, że dostęp do środków higienicznych potrzebnych na czas okresu jest kwestią praw człowieka.

Tekst: Kasia Koczułap