4 min read
Opublikowano: 15 maja 2024
Ostatnia aktualizacja: 12 września 2024
Infekcje przenoszone drogą płciową (STI) są bardzo powszechne, ale nie uczymy się o nich zbyt wiele w szkole. W Polsce częstość występowania chorób przenoszonych drogą płciową z roku na rok rośnie – w ubiegłym roku odnotowano dwa razy więcej przypadków kiły i ponad dwa razy więcej przypadków rzeżączki niż w roku poprzednim. Mimo tego świadomość na temat STI nadal jest bardzo niska, a w 2023 roku tylko 10% dorosłych Polek i Polaków wykonało test w kierunku HIV czy kiły.
Czy to prawda, że na choroby przenoszone drogą płciową zapadają tylko osoby mające wielu partnerów seksualnych?
Nie. Nie ma znaczenia, czy uprawiałaś_eś seks raz, czy 100 razy. Choroby przenoszone drogą płciową mogą przenosić się poprzez każdy niezabezpieczony prezerwatywą seks pochwowy, analny lub oralny, ale także poprzez kontakt genitalny czy dzielenie się gadżetami erotycznymi.
Czy tylko geje zarażają się wirusem HIV?
Nie. Każda osoba aktywna seksualnie może być narażona na ryzyko zakażenia wirusem HIV. Wirus może zostać przeniesiony także podczas kontaktów heteroseksualnych i (rzadziej) stosunków lesbijskich.
Jestem lesbijką. Czy mogę zachorować na chorobę przenoszoną drogą płciową?
Tak. Ryzyko zakażenia chorobą przenoszoną drogą płciową istnieje bez względu na płeć czy orientację. Jeśli dotykasz genitaliów swojej partnerki lub ona dotyka twoich, istnieje ryzyko przeniesienia niektórych chorób STI (takich jak HPV, chlamydioza, wirus opryszczki pospolitej (HSV) 1 i/lub 2, kiła). Ryzyko infekcji wzrasta, gdy do pochwy lub odbytu zostanie wprowadzonych kilka palców lub cała dłoń (fisting), ponieważ może to spowodować drobne urazy, a w konsekwencji zwiększyć ryzyko przenoszenia STI. Aby temu zapobiec należy stosować rękawiczki lateksowe lub nitrylowe.
Aby seks oralny był bezpieczny, należy zastosować chusteczki lateksowe lub rozciąć prezerwatywę. To samo dotyczy gadżetów erotycznych, którymi dzielisz się z partnerką. Zabezpieczenie ich prezerwatywą to dobry sposób na zapobieganie rozwojowi bakteryjnego zapalenia pochwy lub przenoszeniu STI. Pamiętaj o zmianie prezerwatywy za każdym razem, gdy zmieniasz sposób penetracji z analnej na waginalną.
Czy można zarazić się chorobą przenoszoną drogą płciową podczas seksu oralnego?
Tak. Infekcje przenoszone drogą płciową, w tym HIV, kiła, opryszczka, rzeżączka , HPV, chlamydioza, mogą zostać przeniesione podczas seksu oralnego. Zakażenie może zostać przeniesione z jamy ustnej na narządy płciowe i odwrotnie. Aby zabezpieczyć się podczas stosunku oralnego lub rimmingu, należy użyć chusteczki lateksowej lub prezerwatywy przeciętej wzdłuż. Podczas seksu oralnego należy zabezpieczyć penisa prezerwatywą.
Czy muszę używać prezerwatywy podczas seksu analnego?
Tak, jeśli chcesz uniknąć chorób przenoszonych drogą płciową. Stosowanie lubrykantów na bazie silikonu lub wody może również zwiększyć bezpieczeństwo seksu analnego, zmniejszając ryzyko pęknięcia prezerwatywy.
Czy muszę używać prezerwatyw podczas okresu?
Tak, jeśli chcesz uniknąć ciąży i chorób przenoszonych drogą płciową. Możliwe jest zajście w ciążę podczas okresu, chociaż ryzyko zależne jest od dnia cyklu, wieku i stanu zdrowia.
Ważne jest, aby podczas miesiączki używać prezerwatywy lub innego zabezpieczenia, ponieważ wiele chorób przenoszonych drogą płciową (takich jak HIV oraz wirusowe zapalenie wątroby typu B i C) może być przenoszonych przez krew.
Czy można zarazić się opryszczką siadając na desce sedesowej?
Nie. Wirus opryszczki pospolitej (HSV) rozprzestrzenia się poprzez bezpośredni kontakt błon śluzowych (tkanek miękkich znajdujących się na narządach płciowych i w jamie ustnej) z opryszczką, śliną lub wydzielinami narządów płciowych osoby zakażonej. Do przeniesienia opryszczki zwykle dochodzi podczas pocałunków, seksu oralnego, analnego lub pochwowego.
Najbardziej prawdopodobne jest, że wirus opryszczki zostanie przeniesiony na partnera seksualnego, jeśli na ciele zakażonej osoby znajdują się pęcherze i otwarte rany, ale może się to również zdarzyć, gdy ktoś nie ma żadnych objawów.
Przenoszenie opryszczki można ograniczyć, stosując prezerwatywy i unikając seksu oralnego, analnego i pochwowego, jeśli w okolicy narządów płciowych lub wokół ust występują pęcherze lub otwarte rany.
Nie można zakazić się opryszczką po kontakcie z powierzchniami takimi jak klamki od drzwi, deska sedesowa, przybory kuchenne, szklanka, szminka, ręcznik lub prześcieradło.
Czy można zarazić się wirusem HIV poprzez tatuaż lub piercing ciała?
Tak. Może wystąpić ryzyko zakażenia wirusem HIV lub inną infekcją przenoszoną przez krew (np. wirusowe zapalenie wątroby typu B lub C), jeśli instrumenty używane do przekłuwania lub tatuowania nie są sterylizowane lub dezynfekowane. Jeżeli planujesz wykonanie tatuażu lub piercing, upewnij się, że personel stosuje środki ostrożności. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości co do sterylności narzędzi, udaj się gdzie indziej.
Czy pigułka antykoncepcyjna chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową?
Nie. Pigułka antykoncepcyjna nie chroni Ciebie ani Twojego partnera przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Prezerwatywy męskie i damskie to jedyne metody antykoncepcji, które chronią przed zarażeniem się STI podczas stosunku pochwowego lub analnego. Możesz także użyć chusteczki lateksowej, aby się zabezpieczyć, jeśli uprawiasz seks oralny. Jeśli zapomnisz zażyć pigułkę lub z jakiegokolwiek powodu (np. choroby) wymiotujesz, skuteczność pigułki jest mniejsza i nadal możesz zajść w ciążę. W przypadku pominięcia dawki konieczne będzie skorzystanie z dodatkowego zabezpieczenia, takiego jak prezerwatywa.
Jestem w związku monogamicznym. Czy jestem chroniona_y przed chorobami przenoszonymi drogą płciową?
Nie. Bycie w związku monogamicznym nie chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową (lub ciążą). Aby chronić się przed STI, przed nawiązaniem nowego kontaktu seksualnego poddaj siebie i poproś swojego partnera_kę o wykonanie badania pod kątem chorób przenoszonych drogą płciową i zawsze praktykuj bezpieczniejszy seks, używając prezerwatyw, chusteczek lateksowych lub rękawiczek.
Czy prezerwatywy chronią przed wszystkimi chorobami przenoszonymi drogą płciową?
To zależy. Są najskuteczniejsze w walce z STI przenoszonymi przez płyny ustrojowe.
Prawidłowe stosowanie prezerwatyw lateksowych lub prezerwatyw damskich zmniejsza ryzyko zakażenia. Niektóre choroby przenoszone drogą płciową, takie jak opryszczka, wirus brodawczaka ludzkiego (HPV) lub choroby wrzodowe narządów płciowych, takie jak kiła, przenoszą się poprzez kontakt skóra do skóry. Jeśli prezerwatywa nie zakrywa zakażonego obszaru, nie może zapewnić ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Jeśli jednak infekcja ogranicza się do obszaru zakrytego prezerwatywą, wówczas ryzyko rozprzestrzeniania się tych chorób jest mniejsze.
Czy mogę zapobiec ciąży i chorobom przenoszonym drogą płciową, jeśli umyję genitalia natychmiast po stosunku?
Nie. Wiele osób uważa, że przepłukanie pochwy wodą, mydłem lub środkiem antyseptycznym zapewnia odpowiednią higienę i zapobiega infekcjom lub ciąży.
Jednak irygacja nie zapobiega ciąży, a w rzeczywistości może powodować większe ryzyko zakażenia chorobami przenoszonymi drogą płciową. Irygacja zmienia florę pochwy i zwiększa prawdopodobieństwo rozwoju bakteryjnego zapalenia pochw.
Czy istnieją sposoby na współżycie seksualne, które nie wiążą się z ryzykiem chorób przenoszonych drogą płciową?
Tak. Jest wiele sposobów, dzięki którym możesz uprawiać seks i zachować bezpieczeństwo. Masturbacja solo, pocieranie genitaliów przez ubranie, seksting, masaż (bez dotykania genitaliów) i przytulanie to tylko niektóre aktywności, które możesz podejmować, a które nie powodują rozprzestrzeniania się chorób przenoszonych drogą płciową.
Jak mogę sprawdzić, czy mam chorobę przenoszoną drogą płciową?
Badaj się! Choroby przenoszone drogą płciową często nie dają wyraźnych objawów. Oznacza to, że nie można stwierdzić, czy ktoś ma chorobę przenoszoną drogą płciową, czy nie. Często osoba chora sama o tym nie wie i nadal zakaża innych. Jedynym sposobem, aby się tego dowiedzieć, jest poddanie się testom.
