CZY ANTYKONCEPCYJNY ŻEL DLA MĘŻCZYZN BĘDZIE REWOLUCJĄ NA MIARĘ PIGUŁKI?

Opublikowano: 3 lipca 2024
Ostatnia aktualizacja: 21 października 2024

Naukowcy od dekad pracują nad różnymi metodami antykoncepcji dla mężczyzn, jednak do tej pory żadna z nich nie trafiła na rynek. Dostępne opcje, które nadal są testowane to m.in. niezawierające hormonów pigułki antykoncepcyjne, zastrzyki, które dają taki sam efekt jak wazektomia, czy żel do stosowania miejscowego, który wystarczy wcierać w ramiona. To właśnie ta ostatnia metoda męskiej antykoncepcji ma być najszybsza, najbardziej skuteczna, a także bezpieczna, co wykazały najnowsze badania. 

Podczas gdy kobiety mają do wyboru wiele metod antykoncepcji: pigułki antykoncepcyjne, plastry, krążki lub wkładki wewnątrzmaciczne, mężczyźni mają dostęp jedynie do jednorazowych prezerwatyw i wazektomii (która nie jest w 10 proc. odwracalna).

Czy wkrótce może się to zmienić?

CZY BĘDZIE DOSTĘPNA NOWA METODA ANTYKONCEPCJI DLA MĘŻCZYZN?

2 czerwca na konferencji Endocrine Society w Bostonie badacze z Programu rozwoju środków antykoncepcyjnych Narodowego Instytutu Zdrowia przedstawili wyniki drugiej fazy badania nad żelem antykoncepcyjnym dla mężczyzn¹. W badaniu wzięło udział 222 mężczyzn w wieku od 18 do 50 lat, którzy raz dziennie wcierali 5 ml – około łyżeczki – żelu w każdą łopatkę.

Już po ośmiu tygodniach stosowania żelu liczba plemników zmniejszyła się do progu, który uznaje się za skuteczny w antykoncepcji (1 mln plemników na mililitr nasienia). To znacznie szybciej niż w przypadku testowanych wcześniej zastrzyków antykoncepcyjnych dla mężczyzn, które zaczynały działać dopiero po 9-15 tygodniach². 

Produkt łączy w sobie dwa hormony, testosteron i syntetyczny hormon zwany Nestoronem (Nestoron to rodzaj syntetycznego hormonu zwanego progestyną, który jest już stosowany w środkach antykoncepcyjnych w postaci krążka dopochwowego). Podczas gdy sam testosteron zmniejsza liczbę plemników, dodanie Nestoronu przyspiesza czas działania i sprawia, że ​​można utrzymać testosteron na poziomie, którym nie wpływa na popęd seksualny ani nie powoduje innych skutków ubocznych.

Żel jest obecnie najbardziej zaawansowanym spośród szeregu nowych opcji antykoncepcji dla mężczyzn. Naukowcy w dalszym ciągu sprawdzają jego skuteczność, bezpieczeństwo i czas potrzebny do odwrócenia jego działania.

Według ekspertów z Programu Rozwoju Antykoncepcji w Narodowym Instytucie Zdrowia Stanów Zjednoczonych (NIH) obiecujące wyniki testów mogą sprawić, że wybór nowej metody antykoncepcji stanie się dla mężczyzn bardziej atrakcyjny, a firmy i inwestorzy będą chętniej finansować kolejne badania.

Od 50 lat nalegamy na wprowadzenie hormonalnych metod antykoncepcyjnych dla mężczyzn, ale nie mamy wystarczających środków finansowych, aby przeprowadzić któryś z leków przez badanie III fazy.

Daniel Johnston, dyrektor Programu Rozwoju Antykoncepcji w Narodowym Instytucie Zdrowia Stanów Zjednoczonych 

TABLETKA ANTYKONCEPCYJNA DLA MĘŻCZYZN CORAZ BLIŻEJ?

Na tej samej konferencji zaprezentowano także wyniki innych badań dotyczących niehormonalnej pigułki antykoncepcyjnej dla mężczyzn. W badaniu, w którym udział wzięło 16 mężczyzn, wykazano, że niehormonalna pigułka YCT-529 jest w 99 proc. skuteczna, bezpieczna i wolna od skutków ubocznych³. W przeciwieństwie do damskiej pigułki antykoncepcyjnej nie zawiera żadnych hormonów. YCT-529 działa poprzez blokowanie formy witaminy A zwanej kwasem retinowym w jądrach. Zapobiega to produkcji plemników bez wpływu na poziom testosteronu.

YCT-529 jest wynikiem dwóch dekad badań prowadzonych przez jego twórcę, dr Gundę Georg, chemika medycznego z College of Pharmacy na University of Minnesota i dyrektora założycielskiego Institutes for Therapeutics Discovery and Development. 

BADANIA NAD MĘSKĄ ANTYKONCEPCJĄ

Przez ostatnie pół wieku testowano wiele nowych metod męskiej antykoncepcji. Niektóre przeszły badania kliniczne na ludziach. Jednak każda ostatecznie trafiła w ślepy zaułek – nawet te, które były bezpieczne i skuteczne, zostały skreślone z powodu niepożądanych skutków ubocznych. Kilka wersji pigułek antykoncepcyjnych dla mężczyzn odrzucono z powodu objawów, które są niezwykle powszechne u kobiet, które przyjmują tabletki. 

To samo spotkało zastrzyki hormonalne dla mężczyzn, które przeszły bardzo udane próby i były niemal w 100% skuteczne w hamowaniu koncentracji plemników. Badania przerwano z powodu obaw o skutki uboczne, takie jak zmiany nastroju i zmiany skórne.

Lekarze pracowali nad szeregiem innych niehormonalnych metod antykoncepcji dla mężczyzn, m.in. nad szczepionką ukierunkowaną na białko biorące udział w dojrzewaniu plemników oraz odwracalną wazektomią. Na czym polega ten zabieg? W nasieniowodach umieszcza się specjalny żel, który umożliwia przepływ nasienia, ale uniemożliwia przemieszczanie się plemników. Zabieg ten jest opracowywany jako jednorazowy zabieg ambulatoryjny, który może być skuteczny przez kilka lat, do czasu aż żel zacznie się naturalnie rozpuszczać lub dopóki mężczyzna nie zdecyduje się na jego usunięcie, aby umożliwić plemnikom swobodne wędrowanie.

Jednym z powodów, dla których opracowanie męskiego hormonalnego środka antykoncepcyjnego zajmuje naukowcom już tyle czasu, jest to, że w przeciwieństwie do kobiet, które produkują jedną komórkę jajową miesięcznie, mężczyźni produkują miliony plemników każdego dnia. Liczba plemników musi być wystarczająco niska, aby niezawodnie zapobiegać ciąży. Niestety, firmy farmaceutyczne niechętnie inwestują w badania hormonalnych metod antykoncepcji dla mężczyzn.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) uznała rozwój męskich środków antykoncepcyjnych za kluczowy krok w kierunku osiągnięcia równości płci, postrzegając planowanie rodziny jako wspólną odpowiedzialność⁴. 

Czytaj także: Czy istnieje antykoncepcja dla chłopaków?

Przypisy:

1. https://www.endocrine.org/news-and-advocacy/news-room/2024/endo-2024-press-blithe ↩︎
2. https://www.news-medical.net/news/20240603/Breakthrough-male-contraceptive-gel-shows-rapid-results-in-clinical-trial.aspx ↩︎
3. https://www.parsemus.org/2024/05/nonhormonal-male-birth-control-pill-shows-promise-in-early-trials/ ↩︎
4. Sitruk-Ware R., Wang C., Metody antykoncepcji dla mężczyzn: niezaspokojona potrzeba, 
   GREM Gynecological and Reproductive Endocrinology & Metabolism (2024); 02-03/2023:092-096 doi: 10.53260/grem.234027 ↩︎