CZYM JEST ŚWIADOMA ZGODA. „NIE CHCESZ TEGO? POWIEDZ: ROZMYŚLIŁAM SIĘ”

– Zgoda może być cofnięta w każdym momencie – tłumaczy Natalia Skoczylas, konsultantka antyprzemocowa w książce #SEXEDPL. Rozmowy Anji Rubik o dojrzewaniu, miłości i seksie. – Całujemy się, dotykamy, ale w pewnej chwili mówię „nie”. Druga osoba musi przestać, zrozumieć, że już więcej nie chcę i mam do tego pełne prawo. O tym, czym jest consent, czyli świadoma zgoda niezwykle ważna w seksie, opowiada film „Niebezpieczny kochanek”, który 13 października wchodzi na ekrany polskich kin.

20-letnia Margot jest studentką, która dorabia, pracując w kinie. Pewnego dnia spotyka tam kilkanaście lat od niej starszego miłośnika filmów – Roberta. Ich rozmowa szybko przeradza się w angażującą i ekscytującą wymianę SMS-ów. Robert wydaje się być interesujący, a ich relacji coraz bliżej do kuszącego romansu. Gdy pewnego wieczoru mężczyzna zaprasza Margot do siebie, dochodzi do zdarzenia, którego doświadczyło wiele i wielu z nas.

Historia przedstawiona w „Niebezpiecznym kochanku”, filmie wyreżyserowanym przez Susanne Fogel, to portret współczesnego randkowania, które z jednej strony zapewnia ekscytację, ale z drugiej niesie poważne zagrożenie. Fabuła została oparta na krótkim opowiadaniu Kristen Roupenian, które w 2017 r. opublikowano na łamach internetowego wydania „New Yorker”. W krótkim czasie „Cat Person” (tak brzmi zarówno oryginalny tytuł opowiadania, jak i filmu) przeczytało ponad 2 mln osób, a dyskusja, która przetoczyła się w internecie, zwróciła uwagę na najważniejsze kwestie poruszone przez autorkę.

Choć od premiery opowiadania minęło pięć lat, to wątki, o których wówczas gorąco dyskutowano, nie straciły absolutnie nic ze swojej aktualności.

Situationships, sexting, związki młodszych kobiet ze starszymi partnerami, grooming, consent, czyli świadoma zgoda w seksie to tematy, które dziś szczególnie głośno wybrzmiewają w publicznej debacie i prywatnych rozmowach.

„BĄDŹMY SZCZERE. MAMY DO TEGO PRAWO”

Dzięki zastosowaniu narracyjnego tricku reżyserka filmu przenosi nas do wewnętrznego świata głównej bohaterki. Widzimy nie tylko mroczne fantazje Margot, ale także słyszymy jej myśli. Ten prosty zabieg sprawdza się najlepiej w scenie, w której 20-latka ląduje w sypialni Roberta, a widzowie mogą „zajrzeć” do jej głowy w momencie, w którym zaczyna mieć wątpliwości, czy na pewno chce uprawiać seks.

Ej, dalej tego chcemy?

Wcześniej chciałyśmy.

I się rozmyśliłyśmy.

To był nasz pomysł.

Nierozsądny. Można się wycofać.

Jak? Aby nie wyszło nieprzyjemnie i okropnie.

Bądźmy szczere. Przecież mamy prawo.

Miejmy to lepiej z głowy.

Widzisz, jak jest. Jesteś w domu z obcym typem. Nikt mnie tu nie usłyszy. Kto wie, co zrobi, jeśli go wkurzę.

Skoro się go obawiasz, to co u niego robisz?

To zdarzenie pokazuje, że granica między nieudanym seksem a napaścią czasami się zaciera. Choć w tej scenie do zbliżenia dochodzi rzekomo za obopólną zgodą, wiemy, że Margot nie chce już uprawiać seksu z Robertem, ale czuje, że wycofanie się w trakcie mogłoby zostać przez niego źle odebrane, a nawet spotkać się z agresją.

– Zgoda może być cofnięta w każdym momencie – tłumaczy Natalia Skoczylas, konsultantka antyprzemocowa.

CZYM JEST CONSENT, CZYLI ŚWIADOMA ZGODA

O tym, czym jest consent zaczęło być głośno w 2017 roku, gdy narodził się ruch #MeToo. Warto przypomnieć, że hasztag ten pojawił się w mediach społecznościowych w związku ze sprawą Harveya Weinsteina, hollywoodzkiego producenta filmowego, stosującego przemoc seksualną wobec wielu kobiet. Dzięki ujawnieniu tej sprawy coraz więcej osób mówiło o swoich doświadczeniach, o świadomej zgodzie i przekraczaniu granic.

– Świadoma zgoda musi być wyrażona jasno, w sposób wolny i na trzeźwo, przez wszystkie osoby, które biorą udział w seksie – podkreśla Skoczylas. – Niezależnie od bliskości i tego, jak długo jesteśmy w związku, zgoda nie może być dorozumiana, powinna być wyrażona wprost.

CZY MOGĘ COFNĄĆ WCZEŚNIEJ WYRAŻONĄ ZGODĘ?

Skoczylas dodaje, że młodsze osoby często nie bardzo wiedzą, jak się zachować i czy mogą cofnąć wcześniej wyrażoną zgodę na seks, czy inne zachowania seksualne.

– Jeśli któraś ze stron jest starsza albo ma w jakiś sposób mocniejszą pozycję, większy autorytet czy rangę w społeczeństwie, to powinna rozważyć, czy ta druga osoba czuje się z nią bezpiecznie i ma możliwość powiedzenia „nie” – dodaje ekspertka. – Czasem nie zdajemy sobie sprawy, że mamy taką moc. Druga strona nie chce nas zawieść, pragnie udowodnić nam, że jest dorosła.

Brak edukacji seksualnej sprawia, że miewamy kłopoty i wątpliwości z nazywaniem tego, czego doświadczamy i czego nie chcemy. Dlatego tak ważne jest pytanie drugiej osoby i otwarte mówienie, jak się czujemy w danym momencie i w danej sytuacji.

ŚWIADOMA ZGODA W STAŁYM ZWIĄZKU

Świadoma zgoda dotyczy każdej relacji, a jej wyrażanie jest bardzo ważne także wtedy, gdy jesteśmy w stałym związku.

– To dzięki otwartej rozmowie wiemy, czego chcemy i czego chce druga osoba. Seks staje się wtedy sposobem na poznanie siebie, bliskość i obopólne sprawianie przyjemności, a także umocnienie zaufania i poczucia bezpieczeństwa – tłumaczy Skoczylas.

JAK MÓWIĆ O TYM, CZEGO CHCEMY

Seks ma służyć przyjemności i wyluzowani, nie może nas stresować, dlatego w intymnej sytuacji warto zapytać, na co druga strona ma ochotę, ale także wsłuchać się w siebie.

Wszystkie wypowiedzi Natalii Skoczylas zawarte w tekście pochodzą z książki #SEXEDPL. Rozmowy Anji Rubik o dojrzewaniu, miłości i seksie, którą możesz zamówić tutaj.