BYE BYE HPV

Nasza kampania Bye Bye HPV skupia się na edukacji w zakresie przeciwdziałania HPV oraz na promocji szczepień profilaktycznych dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Tutaj znajdziesz najważniejsze informacje o wirusie brodawczaka ludzkiego (HPV) oraz dostępnych w Polsce szczepieniach przeciw HPV dla dzieci i dorosłych.

CZYM JEST WIRUS HPV?

HPV to wirus przenoszony najczęściej drogą płciową, który jest odpowiedzialny za prawie wszystkie przypadki raka szyjki macicy. Typy HPV wysokoonkogennego, czyli takie, które mogą prowadzić do rozwoju raka, są odpowiedzialne za ponad 95% przypadków raka szyjki macicy oraz za znaczący (od 50-90%) procent innych nowotworów HPV– zależnych (np. raka odbytu, penisa, jamy ustnej, nosa, krtani, pęcherza moczowego, sromu, pochwy). Oprócz nowotworów wirus HPV może powodować także brodawki narządów płciowych tzw. kłykciny kończyste, które mogą występować zarówno u kobiet jak i mężczyzn. Odmiana wirusa HPV, które je powodują (HPV 6 i 11) nie mają potencjału nowotworzenia, ale są bardzo uciążliwe i powodują ograniczenia aktywności seksualnej.

DLACZEGO WARTO ZASZCZEPIĆ SIĘ NA HPV?

Szczepionki przeciw HPV chronią przed zakażeniem HPV, co oznacza zapobieganie chorobom nowotworowym i nienowotworowym związanym z HPV. Szczepienie może zatem ochronić przed konsekwencjami zakażenia wirusem HPV, w tym zmniejszyć ryzyko wszelkich powikłań i konsekwencji chorób nowotworowych.

DLACZEGO SZCZEPIENIE DAJE WIĘKSZĄ SKUTECZNOŚĆ NIŻ NATURALNE ZAKAŻENIE WIRUSEM HPV?

Dlatego, że układ immunologiczny nie jest w stanie wystarczająco zareagować na tego wirusa, który potrafi go „oszukać” poprzez blokowanie naturalnych mechanizmów naprawczych DNA naszych komórek i działać w ukryciu. Antygeny zawarte w szczepionce wywołują silniejszą odpowiedź immunologiczną niż naturalne zakażenie miejscowe, ponieważ powodują powstawanie pamięci długotrwałej komórek układu immunologicznego.

JAKIE SZCZEPIONKI NA HPV SĄ DOSTĘPNE W POLSCE?

Szczepionki przeciwko HPV zawierają cząstki wirusopodobne (białko z otoczki wirusa) różnych typów. W zależności od ilości reprezentowanych w szczepionce genotypów wirusa mówimy o walentności. I tak np. szczepionka 2-walentna Cervarix zawiera materiał dwóch typów wirusa (HPV16, HPV 18), a szczepionka
9-walentna Gardasil9 materiał 9 typów wirusa (HPV6, HPV11, HPV16, HPV18, HPV31, HPV33, HPV45, HPV52, HPV58). Zawarcie danego typu wirusa HPV w szczepionce czynnie uodparnia przeciw chorobom wywoływanym przez te typy. Za walentnością idzie zatem zakres ochrony.

CZY SZCZEPIENIA HPV SĄ BEZPIECZNE? JAKIE SĄ MOŻLIWE SKUTKI UBOCZNE?

Szczepienia na HPV są bezpieczne. Obecnie niemal we wszystkich krajach Europy szczepienia przeciw HPV figurują w krajowych programach szczepień dla nastolatków. Bezpieczeństwo szczepień zostało wielokrotnie potwierdzone przez światowe organizacje zdrowia i organizacje nadzorujące bezpieczeństwo leków.

Szczepionki, z których dziś korzystamy, zostały gruntownie przebadane, a zasada ich działania, opisana prawie 30 lat temu. Pierwsze testy monowalentnej szczepionki HPV 16 – dokładnie z tym samym składnikiem, który jest używany w obecnie dostępnych szczepionkach – rozpoczęły się w 1997 r., a wyniki opublikowano w 2002 r. Pierwszą szczepionką, która uzyskała licencję, była czterowalentna szczepionka HPV 6/11/16/18, która została udostępniona w 2006 r., a następnie dwuwalentna szczepionka HPV 16/18 w 2007 r. Druga generacja szczepionki dziewięciowalentnej jest dostępna w Europie od 2016 r. 25 lat doświadczenia i ponad 500 mln podanych dawek szczepionek pokazują, że szczepienia na HPV są bezpieczne.

Fałszywe informacje o rzekomych powikłaniach rozpowszechniane w mediach nie mają potwierdzenia w badaniach naukowych. Nie odnotowano żadnego związku między szczepieniem na HPV a groźnymi objawami, takimi jak „zespół posturalnej tachykardii ortostatycznej” (inaczej: omdlenie), migreny, powikłania zakrzepowo-zatorowe czy niepłodność. Nie ma również dowodów na związek między szczepieniem a chorobami autoimmunologicznymi. W rzeczywistości szczepionka przeciwko HPV może pomóc w ochronie płodności poprzez zapobieganie problemom ginekologicznym związanym z leczeniem raka szyjki macicy.

Podobnie jak w przypadku większości szczepionek, po szczepieniu mogą wystąpić łagodne skutki uboczne, w tym bolesność w miejscu wstrzyknięcia, ból głowy, zmęczenie i nudności.

KIEDY ZASZCZEPIĆ DZIECKO?

Najskuteczniejsze jest zaszczepienie przed ekspozycją na wirusa (przed rozpoczęciem współżycia). Program szczepień bezpłatnych przeznaczony jest dla dzieci, które zdmuchnęły 9 świeczek na torcie do dnia, kiedy mogą już zdmuchnąć 14. Ważne, żeby pierwszą dawkę szczepionki wykonać najpóźniej do dnia 14 urodzin.

DLACZEGO TRZEBA SZCZEPIĆ TAKŻE CHŁOPCÓW?

Wśród nowotworów HPV- zależnych „króluje” rak szyjki macicy. Jednak wirus HPV może powodować również zmiany nowotworowe penisa, odbytu, okolic głowy i szyi jak np. gardła czy języka, które już nie mają zróżnicowania na płeć. Chłopcy są nosicielami wirusa, zarówno poprzez obecność w jamie ustnej, jak i narządów płciowych. Szczepienie chroni nie tylko przed rakiem, ale może chronić przed brodawkami narządów płciowych. Nie uzyskamy pełnej ochrony populacyjnej bez zablokowania drogi transmisji wirusa.

SCHEMATY SZCZEPIEŃ DZIECI

Dzieci do 15 urodzin są szczepione w schemacie 2-dawkowym: 0,6 m-cy, czyli drugą dawkę przyjmują 6 miesięcy po pierwszej dawce, ale nie musimy tego pilnować “na sztywno”. Okienko na wykonanie drugiej dawki wynosi od 5 do 13 miesięcy po pierwszej. Od 15 urodzin dzieci powinny być szczepione już w schemacie 3-dawkowym: 0,2,6 dawkowym. Tu także dozwolone są pewne odstępstwa. Drugą dawkę należy podać co najmniej miesiąc po pierwszej dawce, a trzecią dawkę należy podać co najmniej 3 miesiące po drugiej dawce. Wszystkie trzy dawki powinny być podane w ciągu 1 roku.

JAK I GDZIE MOŻNA ZASZCZEPIĆ DZIECKO?

W ramach Programu Szczepień szczepienie i szczepionki są bezpłatne dla dziewcząt i chłopców w wieku 9-14 lat. Dostępne są szczepionki 9-walentna Gardasil9 oraz 2-walentna Cervarix.

Aby zaszczepić dziecko, wystarczy umówić wizytę:

• przez Internetowe Konto Pacjenta
• przez aplikację mojeIKP

• przez infolinię +48 800 100 101 (w godzinach 08:00-18:00)
• w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej (POZ)

Lekarz może wystawić receptę na bezpłatną szczepionkę dla dziecka, które ukończyło 9 rok życia.

Dostępne są:

• szczepionka 2-walentna Cervarix: dla osób poniżej 18 r.ż. jest w pełni refundowana w aptece

• szczepionka 9-walentna Gardasil9 jest pełnopłatna, a cena może różnić się w zależności od apteki. Jest to wydatek rzędu kilkuset złotych.

SZCZEPIENIA DLA DOROSŁYCH

Szczepionka 2-walentna Cervarix dla osób powyżej 18. r.ż. jest w aptece refundowana w 50%, odpłatność wynosi 138,18 PLN Szczepionka 9-walentna Gardasil9 jest pełnopłatna, cena może różnić się w zależności od apteki. Jest to wydatek rzędu kilkuset złotych. Szereg przychodni i gabinetów lekarskich (zwłaszcza ginekologicznych) oferuje odpłatne szczepienie przeciwko HPV, często oferując usługę szczepienia wraz z dostępną w placówce szczepionką.

Sprawdź, które placówki realizują szczepienia przeciwko HPV.

Umów się na wizytę do ginekologa lub lekarza pierwszego kontaktu, prywatnie lub w ramach NFZ. Jeśli w danej placówce szczepionki są dostępne, możesz zaszczepić się bezpośrednio po kwalifikacji. Jeśli w danej placówce nie ma dostępnych szczepionek, poproś lekarza o receptę.

Receptę na szczepienia HPV dla osób dorosłych mogą wystawiać też pielęgniarki i położone. 15 czerwca 2024 roku weszła w życie nowelizacja rozporządzenia w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środkach spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych, które mogą być ordynowane przez pielęgniarki i położone oraz wykaz badań diagnostycznych, na które mają prawo wystawiać skierowanie pielęgniarki i położne.

DLACZEGO WARTO SZCZEPIĆ OSOBY DOROSŁE?

Szacuje się, że niemal każdy człowiek będzie miał kontakt z tym wirusem w ciągu swojego życia, w związku z tym, w każdym momencie warto się zaszczepić – nawet będąc już osobą dojrzałą.

Szczepienie przeciw HPV u osoby dorosłej:

• Zmniejsza ryzyko wystąpienia brodawek płciowych u aktywnych seksualnie osób mających kilku partnerów seksualnych w życiu
• Zapobiegnie zakażeniem się innym genotypem wirusa HPV, a nawet tym samym genotypem kilka razy
• Zapobieganie przeniesieniu wirusa z innej okolicy anatomicznej – autoinokulacji
• Szczepienie zapobiega również nowym zakażeniom lub reinfekcji od partnera (tego samego lub nowego).
• Może zmniejszać ryzyko progresji zmian przednowotworowych do choroby inwazyjnej
• Może zmniejszać nawroty brodawek narządów płciowych, brodawek sromu i brodawek odbytu, penisa, brodawek jamy ustnej
• Może zmniejszyć ryzyko przeniesienia zakażenia HPV na obecnych i przyszłych partnerów seksualnych.

CZY OSOBA, KTÓRA UZYSKAŁA POZYTYWNY WYNIK TESTU HPV, MOŻE SIĘ ZASZCZEPIĆ?

Tak. Szczepieniu mogą być poddane również osoby, u których uzyskano pozytywny wynik testu HPV. Wówczas szczepionka chroni przed typami wirusa HPV zawartymi w formule szczepionki, którymi osoba nie jest zakażona w chwili jej podawania. Osoby po naturalnej infekcji i wytworzeniu przeciwciał mają nadal ryzyko reinfekcji tym samym genotypem HPV w przyszłości.

CZY MIMO SZCZEPIENIA MOGĘ ZAKAZIĆ SIĘ WIRUSEM HPV?

Tak. Żadna z dostępnych szczepionek nie zapewnia ochrony przed wszystkimi typami HPV, których jest ponad 200, dlatego może dojść do zakażenia typami nie zawartymi w szczepionce. Szczepienie znacznie zmniejsza ryzyko zakażenia wysoce onkogennymi typami HPV związanymi z rozwojem raka szyjki macicy oraz innych chorób nowotworowych.

CO ROBIMY W RAMACH KAMPANII BYE BYE HPV?

• W marcu wystartowaliśmy z kilkumiesięczną kampanią Bye Bye HPV, w której skupiamy się na edukacji w zakresie przeciwdziałania chorobom przenoszonym drogą płciową, a w szczególności HPV oraz na promocji szczepień profilaktycznych dla dzieci, młodzieży i dorosłych.

• Kampanię BYE BYE HPV rozpoczęliśmy tematem tygodnia, w ramach którego przybliżyliśmy pierwsze kluczowe zagadnienia związane z wirusem brodawczaka ludzkiego.

• 4 marca w Międzynarodowy Dzień Świadomości HPV rozświetliliśmy Pałac Kultury i Nauki w Warszawie. Między godziną 20 a 23 na fasadzie budynku wyświetlony został napis “BYE BYE HPV”.

• O naszej kampanii było głośno w mediach. Nasi eksperci gościli między innymi w takich programach, jak “Pytanie na śniadanie” czy “Dzień Dobry TVN”

• Kolejna odsłona kampanii BYE BYE HPV rozpoczęła się w kwietniu wraz z Europejskim Tygodniem Szczepień. Przeprowadziliśmy darmowe szczepienia dzieci między 12, a 13 rokiem życia w warszawskiej szkole podstawowej (Śródmieście).

• W związku ze szczepieniami pojawiliśmy się w mediach: Polsat, DD TVN, Polskie Radio, TVP Warszawa, Radio Kolor, TVN24, Radio Eska, Radio VOX, Pytanie na Śniadanie, Rynek Zdrowia, Interia, eDziecko, PAP.

• 25 kwietnia 2024 roku, w trakcie tegorocznego Europejskiego Tygodnia Szczepień, w Sejmie RP odbyło się posiedzenie Parlamentarnego Zespołu Praw Kobiet pod hasłem „Pożegnajmy HPV – profilaktyka wirusa HPV poprzez szczepienia”. W spotkaniu pod przewodnictwem posłanki Wandy Nowickiej wzięli udział przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia, wybitni eksperci medyczni i systemowi oraz przedstawiciele organizacji pozarządowych i pacjentów. Uczestnicy posiedzenia podkreślali kluczową rolę szczepień przeciw HPV w profilaktyce nowotworów HPV-zależnych, w tym raka szyjki macicy.

Wystąpienie SEXEDPL składało się z przemówienia Martyny Wyrzykowskiej, Agi Szuścik i prof. Marzeny Dębskiej.  Kontynuacją spotkania będzie posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Badań Naukowych i Innowacji w Ochronie Zdrowia – 16 maja. Obok wystąpienia Martyny, będzie przemawiać Ministra Zdrowia, Izabela Leszczyna oraz Ministra Edukacji Barbara Nowacka. Obecny będzie również Marszałek Sejmu.

• W dniach 24 – 26 kwietnia w szkołach podstawowych Dzielnicy Warszawa Śródmieście Fundacja SEXEDPL i Urząd Dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy z udziałem miejskiego SPZOZ Warszawa Wola-Śródmieście zrealizowaliśmy wspólnie szczepienia wśród swoich uczniów i uczennic, którzy ze względu na wiek są objęci darmowym szczepieniem przeciwko HPV. Zaszczepiliśmy 101 uczniów w wieku 12-13 Śródmieścia, co stanowi 20% uczniów objętych programem darmowych szczepień w tym konkretnym rejonie.

• W maju wzieliśmy udział w posiedzeniu Parlamentarnego Zespołu ds. Badań Naukowych i Innowacji w Ochronie Zdrowia.

• Dostarczyliśmy do Departamentu Zdrowia w Łodzi 100 plakatów oraz 2500 ulotek, które zostały rozdysponowane w ponad 30 POZ.

• Dołączyliśmy do Inicjatywy Instytutu Praw Pacjenta i Edukacji Zdrowotnej.

• W czerwcu wraz z Anją Rubik powiedzieliśmy BYE BYE HPV i 8 czerwca zaszczepiliśmy się pierwszą dawką! Nasze szczepienie było relacjonowane na żywo w “Dzień Dobry TVN”.
• 15 października przyjechaliśmy do Łodzi, aby razem z prezydentką miasta Hanną Zdanowską oraz wiceprezydentem Adamem Wieczorkiem podpisać list intencyjny, który ma na celu sformalizowanie wspólnych działań edukacyjnych dotyczących profilaktyki i bezpiecznych szczepień przeciwko HPV w szkołach.
• 13 grudnia 2024 r. przyjechaliśmy do Białegostoku, aby razem z marszałkiem województwa podlaskiego Łukaszem Prokorym, wojewodą podlaskim Jackiem Brzozowskim, podlaską kurator oświaty Agnieszką Krokos-Janczyło oraz zastępcą prezydenta miasta Rafałem Rudnickim podpisać list intencyjny, którego celem jest sformalizowanie wspólnych działań edukacyjnych dotyczących profilaktyki i bezpiecznych szczepień przeciwko HPV w szkołach.