Opublikowano: 10 kwietnia 2025
Ostatnia aktualizacja: 5 maja 2025
Niektóre osoby czują nadchodzącą miesiączkę z kilkudniowym wyprzedzeniem — i to nie dlatego, że mają zaznaczoną datę w kalendarzu, tylko dlatego, że ich ciało zaczyna protestować. Rozdrażnienie, zmęczenie, wahania nastroju, ból, smutek bez powodu — brzmi znajomo?
PMS i PMDD potrafią naprawdę dać w kość. Nic więc dziwnego, że wiele osób szuka sposobów, by sobie ulżyć. Jednym z popularnych rozwiązań jest antykoncepcja hormonalna — ale tu zaczynają się schody. Dla jednych to game-changer, który przynosi ulgę i spokój. Dla innych — coś, co tylko pogarsza sprawę.
PMS VS. PMDD – CO SIĘ WŁAŚCIWIE DZIEJE?
Zacznijmy od podstaw. Zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS) to zestaw fizycznych i emocjonalnych objawów, które pojawiają się w drugiej fazie cyklu (po owulacji) i znikają po rozpoczęciu miesiączki. Może to być drażliwość, zmęczenie, bóle brzucha, wahania nastroju, tkliwość piersi i cała masa innych dokuczliwych objawów. PMS dotyka ok. 40% osób miesiączkujących.
PMDD, czyli przedmiesiączkowe zaburzenie dysforyczne, to bardziej intensywna, kliniczna wersja PMS. Dotyka około 3–8% osób i wiąże się z poważnymi objawami psychicznymi, takimi jak depresja, lęk, napady złości, a nawet myśli samobójcze. To nie jest „zły humor” — to realne zaburzenie, które może znacznie utrudniać codzienne funkcjonowanie.
SKĄD TE OBJAWY? WINNE SĄ… HORMONY
Zarówno PMS, jak i PMDD są związane z wahaniami hormonów płciowych — głównie estrogenu i progesteronu — w drugiej części cyklu. Ale nie chodzi tylko o poziom hormonów, lecz o to, jak organizm na nie reaguje. W przypadku PMDD ta reakcja może być nadwrażliwa, co wywołuje burzę emocjonalną.
CZY ANTYKONCEPCJA HORMONALNA MOŻE POMÓC?
Tu robi się ciekawie (i trochę skomplikowanie). Hormonalna antykoncepcja — taka jak tabletki, plastry, zastrzyki czy wkładki — działa głównie przez hamowanie owulacji i stabilizację poziomu hormonów. Skoro PMS i PMDD pojawiają się po owulacji, to logiczne, że jej zablokowanie może złagodzić objawy. Ale…
Nie każda metoda działa tak samo. I nie każda działa na każdą osobę.
CO MÓWIĄ BADANIA?
Badania nad wpływem antykoncepcji hormonalnej na PMS i PMDD dają mieszane wyniki. W skrócie:
- Niektóre osoby zauważają dużą poprawę — mniej huśtawek nastroju, mniej bólu, więcej spokoju.
- Inne odczuwają pogorszenie — więcej lęku, drażliwości, a czasem nawet depresji.
- Jeszcze inne nie widzą większej różnicy.
Wszystko zależy od konkretnego rodzaju antykoncepcji, zawartości hormonów i indywidualnej wrażliwości danej osoby.
KTÓRE METODY WYPADAJĄ NAJLEPIEJ?
- Tabletki dwuskładnikowe (z estrogenem i progestagenem). Są najczęściej badane pod kątem PMS i PMDD. Szczególnie skuteczna okazuje się kombinacja drospirenonu (syntetycznego progestagenu) z etynyloestradiolem (syntetycznym estrogenem), np. w preparacie Yasminelle. Badania pokazują, że może ona łagodzić objawy PMDD, zwłaszcza jeśli jest stosowana w trybie bez przerwy lub z bardzo krótką przerwą (np. 24 dni aktywnych tabletek + 4 dni przerwy zamiast klasycznego schematu 21+7).
- Ciągłe przyjmowanie tabletek. Czyli branie tabletek aktywnych przez cały czas (bez tygodniowej przerwy). Taki sposób może bardziej stabilizować poziom hormonów i zmniejszać wahania nastroju.
- Zastrzyki i implant. One również hamują owulację, ale u niektórych osób mogą nasilać objawy depresyjne.
DLACZEGO ANTYKONCEPCJA CZASEM POGARSZA SPRAWĘ?
Krótko mówiąc: każdy organizm jest inny. Nasze mózgi i ciała reagują inaczej na te same hormony. Niektóre osoby są bardziej wrażliwe na zmiany poziomu estrogenu czy progesteronu, co może prowadzić do skutków ubocznych.
Poza tym syntetyczne hormony w tabletkach różnią się od tych naturalnie produkowanych przez organizm — i nie zawsze organizm reaguje na nie tak samo.
A MOŻE SĄ INNE OPCJE?
Tak! Jeśli antykoncepcja hormonalna nie działa (albo pogarsza objawy), nie jesteś bez wyjścia. Inne możliwe formy leczenia PMDD to:
- Leki przeciwdepresyjne (SSRI) — działają na neuroprzekaźniki w mózgu i u wielu osób znacznie zmniejszają objawy PMDD.
- Zmiana stylu życia — sen, aktywność fizyczna, ograniczenie kofeiny i alkoholu, zdrowa dieta.
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT) — może pomóc w radzeniu sobie z emocjami i stresem.
- Suplementy — np. witamina B6, wapń czy magnez mają pewne (choć ograniczone) dowody na skuteczność.
JAK WYBRAĆ NAJLEPSZE ROZWIĄZANIE?
Najważniejsze: słuchaj swojego ciała. To, co działa na jedną osobę, nie musi działać na inną. Jeśli chcesz spróbować antykoncepcji hormonalnej jako sposobu na PMS/PMDD, najlepiej:
- Prowadź dzienniczek objawów przez co najmniej dwa cykle — pomoże to lekarzowi dobrać odpowiednią metodę.
- Zgłoś się do ginekologa lub psychiatry, który zna się na leczeniu PMS i PMDD.
- Nie bój się testować różnych opcji — czasem trzeba kilku prób, by trafić na coś, co naprawdę działa.
Hormonalna antykoncepcja może być skutecznym narzędziem w walce z PMS i PMDD — ale nie jest rozwiązaniem idealnym dla każdego. Jeśli rozważasz taką opcję, podejdź do tematu z otwartą głową i dużą dawką samoobserwacji. Twoje ciało wie najlepiej, co mu służy — wystarczy nauczyć się go słuchać.
