Mem może ranić tak samo, jak wyzwiska w realu. Jak się bronić przed hejtem w sieci?

Opublikowano: 30 października 2025
Ostatnia aktualizacja: 31 października 2025

W sieci przemoc wygląda inaczej. Zamiast wyzwisk na szkolnym korytarzu mamy złośliwe i agresywne komentarze na TikToku. Zamiast popchnięcia na boisku — ośmieszające memy na Whatsappie. Choć może się wydawać, że to tylko słowa w sieci, czy śmieszne obrazki, ich wpływ na psychikę jest realny. Komentarze, wiadomości czy publikacje ośmieszające kogoś potrafią ranić tak samo, jak przemoc słowna w rzeczywistości.

Badanie, które przeprowadziliśmy wspólnie z T-Mobile, pokazują, że hejt w internecie to zjawisko powszechne i poważne. To, co kiedyś bywało spotykane tylko w realu, dziś dzieje się na Whatsappie, Discordzie, TikToku czy Instagramie.

JAK MOŻE WYGLĄDAĆ PRZEMOC W SIECI?

Hejt to nie tylko negatywna opinia – to forma przemocy, której celem jest zranienie, upokorzenie lub zastraszenie innej osoby. Występuje w różnych formach:

• Trolling – prowokowanie i zamieszczanie obraźliwych lub absurdalnych treści tylko po to, by wywołać emocję. Ważne: nie warto odpowiadać – troll żywi się reakcją.
  
• Udostępnianie prywatnych lub intymnych zdjęć bez zgody – nazywane często „revenge porn”, choć z pornografią nie ma nic wspólnego. To złamanie zaufania i poważne naruszenie prywatności.
  
• Creepshots / upskirting – robienie zdjęć lub nagrań bez zgody osoby, zwłaszcza w sytuacjach prywatnych (np. w przebieralni, autobusie).
  
• Doxing – publikowanie danych osobowych (np. adresu, szkoły, nazwiska), by kogoś zastraszyć lub ośmieszyć.
  
• Cyberstalking – nękanie, śledzenie, wysyłanie gróźb, tworzenie fałszywych kont lub podszywanie się pod ofiarę.
  
• Flaming – atakowanie jednej osoby przez grupę, często z użyciem obraźliwego języka.
  
• Message bombing – zalewanie kogoś wiadomościami lub powiadomieniami, co uniemożliwia normalne korzystanie z konta.
  

Każda z tych form jest formą przemocy psychicznej. Czasem przybiera postać żartu, czasem jest celowym działaniem. W obu przypadkach może powodować lęk, wstyd, izolację czy obniżenie poczucia własnej wartości.

CYBERHEJT W LICZBACH: CO MÓWIĄ BADANIA?

Według naszego raportu:

• Co czwarty Polak doświadczył hejtu osobiście, podobny odsetek był jego świadkiem – ogółem około 40% zetknęło się z hejtem w odniesieniu do siebie lub innych.
  
• Najczęstsze przyczyny hejtu to wygląd (szczególnie w generacji Z) i poglądy. W co czwartej wypowiedzi pojawiają się odniesienia do pochodzenia, orientacji seksualnej lub wyznania osoby hejtowanej.
  
• 75% osób przyznaje, że hejt budzi w nich lęk, złość lub poczucie bezradności.
  
• Osoby, które były ofiarami hejtu, pięciokrotnie częściej same stają się jego sprawcami.
  
• Blisko jedna czwarta Polaków ignoruje hejt, kiedy jest jego świadkiem. Pokolenie Z częściej od innych grup społecznych nie reaguje, podczas gdy Millenialsi i generacja X są bardziej skłonni do podjęcia działań, np. poprzez zwrócenie uwagi hejterowi lub wsparcie osoby hejtowanej.
  

Dane te pokazują, że hejt nie jest „problemem marginalnym”. To zjawisko społeczne, które wpływa na dobrostan psychiczny i relacje wśród młodych ludzi. Normalizowanie przemocy w sieci prowadzi do obojętności i pogłębia poczucie bezsilności.

JAK REAGOWAĆ, GDY DOŚWIADCZASZ CYBERHEJTU?

Nie jesteś bezradna_y. Istnieją konkretne kroki, które mogą pomóc chronić siebie i zatrzymać przemoc.

1. Zachowaj dowody – zrób zrzuty ekranu lub zapisz wiadomości.
   
2. Nie odpowiadaj agresją – rozmowa z hejterem zwykle pogarsza sytuację.
   
3. Zgłoś nadużycie – każda platforma ma narzędzia do zgłaszania przemocy i blokowania użytkowników.
   
4. Zadbaj o prywatność – ogranicz widoczność danych osobowych, w tym miejsca nauki, adresu czy lokalizacji.
   
5. Porozmawiaj z kimś zaufanym – rodzicem, nauczycielem, przyjacielem.
   
6. Skorzystaj z profesjonalnej pomocy.
   
   • Antyprzemocowa Linia Pomocy SEXEDPL 720 020 020
     
   • Telefon zaufania dla młodzieży 116 111 (czynny 24/7)
     
   • Centrum Pomocy Dzieciom Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę.
     

Pamiętaj: hejt nigdy nie jest winą osoby, która go doświadcza. To sprawca odpowiada za swoje działania.

JAK REAGOWAĆ, GDY JESTEŚ ŚWIADKIEM HEJTU W SIECI?

Bycie świadkiem nie oznacza bierności. Reakcja może mieć duże znaczenie – dla osoby atakowanej to często sygnał, że nie jest sama.

• Zareaguj, jeśli czujesz się bezpiecznie – krótkie „Nie zgadzam się na takie słowa” lub „To nie jest w porządku” wystarczy.
  
• Wesprzyj osobę atakowaną – możesz napisać wiadomość prywatną: „Widzę, co się dzieje. Jeśli potrzebujesz rozmowy, jestem”.
  
• Zgłoś przemoc – nie musisz wchodzić w konflikt; użyj narzędzi platformy.
  
• Nie udostępniaj hejtu dalej – każde kliknięcie zwiększa jego zasięg.
  

Pamiętaj, że milczenie to przyzwolenie. Brak reakcji utrwala przemoc i daje poczucie bezkarności sprawcom.

JAK ZAPOBIEGAĆ PRZEMOCY ONLINE?

Nie da się całkowicie uniknąć hejtu w internecie, ale można zmniejszyć ryzyko i budować bezpieczniejszą przestrzeń dla siebie i innych.

• Zadbaj o bezpieczeństwo konta – silne hasła, prywatne profile, uwierzytelnianie dwuskładnikowe.
  
• Nie publikuj informacji, które mogą Cię zidentyfikować – adres, plan lekcji, miejsce pracy.
  
• Nie wysyłaj prywatnych materiałów – nawet zaufanym osobom.
  
• Rozmawiaj o hejcie – w szkole, w domu, z przyjaciółmi. Im więcej świadomości, tym mniej przemocy.
  

• Bądź przykładem – nie udostępniaj krzywdzących treści, nie żartuj kosztem innych, reaguj, gdy widzisz naruszenie.

DLACZEGO REAGOWANIE MA ZNACZENIE?

Często wydaje się, że jedna osoba nic nie zmieni. Tymczasem badania pokazują, że reakcja świadków realnie ogranicza hejt.
W miejscach, gdzie społeczność reaguje, skala agresji spada, a poczucie bezpieczeństwa rośnie.

Reagowanie nie musi oznaczać kłótni. To może być gest solidarności, wsparcie, zgłoszenie. Dla osoby hejtowanej to ogromna różnica – sygnał, że ktoś ją widzi i nie godzi się na przemoc.

CO MOŻESZ ZROBIĆ JUŻ DZIŚ

• Przyjrzyj się, jak wygląda Twoja obecność online.
  
• Zastanów się, jakie treści publikujesz i jakie emocje wywołują.
  
• Reaguj na przemoc, gdy ją widzisz – nawet najmniejszy gest ma znaczenie.
  
• Wspieraj osoby, które padły ofiarą hejtu.
  
• Rozmawiaj o tym z innymi – cisza sprzyja przemocy.

Hejt nie zniknie sam. Ale możemy sprawić, by było go mniej – jeśli nauczymy się reagować, wspierać i mówić głośno: „Nie, to nie jest w porządku„. Internet może być miejscem, w którym czujemy się bezpiecznie, jeśli każdy z nas weźmie za niego współodpowiedzialność. Reagując, chronisz nie tylko innych, ale także siebie i swoje prawo do szacunku.