3 min read
Opublikowano: 1 grudnia 2024
Ostatnia aktualizacja: 4 grudnia 2024
Zastanawiasz się, czy Twoje wspomnienia są prawdziwe? Czujesz, że przepraszasz częściej niż to konieczne? Masz poczucie, że „coś jest nie tak”, ale nie potrafisz tego nazwać lub osoba manipulująca często odwraca sytuację i siebie przedstawia jako „ofiarę”? Istnieje duże prawdopodobieństwo, że doświadczyła_eś gaslightingu.
Z tego artykułu dowiesz się o tym:
Jakie mogą być skutki gaslightingu w związku?
Jak wygląda gaslighting w pracy?
Jak sobie poradzić z gaslightingiem?
CZYM JEST GASLIGHTING?
Gaslighting to forma przemocy psychicznej i emocjonalnej, która sprawia, że osoby, które jej doświadczają, kwestionują rzeczywistość, swój osąd i poczucie własnej wartości. W najgorszym przypadku osoby, które doświadczają gaslightingu mogą wątpić w swoje zdrowie psychiczne.
To forma psychicznej manipulacji, w której osoba celowo podważa percepcję, pamięć lub zdrowy rozsądek drugiej osoby. Celem jest sprawienie, by ktoś zaczął wątpić w siebie i swoją rzeczywistość, co prowadzi do zwiększenia jej zależności od osoby stosującej gaslighting. To naruszenie granic i próba kontroli, a osoby, które go doświadczają, mogą odczuwać lęki czy poczucie dezorientacji.
To nie tak, przesadzasz. Jesteś szalony. Nigdy bym tego nie zrobiła. To był tylko żart. Nie pamiętasz, jak było. Wszyscy się ze mną zgadzają. Jesteś paranoikiem.
Gaslighting to strategia, której celem jest podważenie zaufania do Twojej pamięci, instynktu i poczucia własnej wartości. Może sprawić, że zaczniesz wątpić w siebie i bardziej polegać na „obiektywnej” perspektywie osoby partnerskiej – podczas gdy w rzeczywistości dba ona tylko i wyłącznie o zachowanie kontroli nad Tobą i związkiem.
Termin gaslighting pochodzi ze sztuki teatralnej „Gas Light” napisanej w latach 30. XX wieku, a następnie zaadaptowanej w 1940 roku, w której mąż próbuje doprowadzić żonę do szaleństwa, aby ją okraść. Jedną z taktyk, których używa, jest przyciemnianie świateł gazowych.
JAK WYGLĄDA GASLIGHTING? PRZYKŁADY
- Negowanie faktów — osoba zaprzecza, że coś się wydarzyło, nawet jeśli są na to dowody.
- Minimalizowanie uczuć — dawanie znać, że reakcje osoby doświadczającej gaslightingu są przesadzone, np. „Jesteś przewrażliwiona_przeprażliwiony”.
- Wmawianie błędów — twierdzenie, że osoba źle zapamiętała sytuację.
- Tworzenie chaosu — celowe mieszanie wątków, aby wprowadzić zamęt.
- Izolacja — przekonywanie, że inni nie zrozumieją lub nie uwierzą zmanipulowanej osobie.
GASLIGHTINGU W ZWIĄZKU. JAKIE MOGĄ BYĆ SKUTKI?
Gaslighting jest niebezpieczny, ponieważ podważa poczucie wiary w siebie. Jeśli będziesz powtarzać komuś, że się myli, może to sprawić, że poczuje się zdezorientowany. W końcu może się zgodzić z osobą, która nim manipuluje – wierząc, że musi mieć ona rację. W niektórych sytuacjach osoba, która doświadcza gaslightingu może stracić poczucie własnej wartości i stać się całkowicie uległą, odciąć się od rodziny i przyjaciół. Może popaść również w depresję i stany lękowe. Jakie mogą być skutki gaslightingu?
- Obniżone poczucie własnej wartości.
- Trudności w zaufaniu do własnych osądów.
- Lęk, dezorientacja i poczucie osamotnienia.
- Utrata wiary we własne wspomnienia i spostrzeżenia.
GASLIGHTING W PRACY I W PRZYJAŹNI
Gaslighting może pojawić się w wielu różnych sytuacjach i typach relacji. Może występować w miejscu pracy między pracownikami i menedżerami, jak również między współpracownikami. Może być obecny między przyjaciółmi i członkami rodziny, a także w związkach romantycznych. Gaslighterami mogą być zarówno mężczyźni, jak i kobiety.
Nie wahaj się zwrócić o pomoc do bliskich lub specjalistów — gaslighting to forma przemocy i należy go tak traktować.
JAK SOBIE RADZIĆ Z GASLIGHTINGIEM?
- Zaufaj intuicji — Twoje uczucia i percepcja są ważne.
- Zapisuj fakty — prowadzenie notatek może pomóc w zachowaniu perspektywy.
- Porozmawiaj z bliskimi — skonfrontuj swoje doświadczenia z innymi, którym ufasz.
- Ustal granice — wyraźnie zaznacz, jakie zachowania są dla Ciebie nieakceptowalne.
- Poszukaj wsparcia — terapia lub konsultacja psychologiczna mogą być pomocne.
Twoje odczucia są ważne. Nie pozwól, by ktoś je unieważniał!
Ważne jest, aby pamiętać, że gaslighting to wzorzec zachowania, a nie jednorazowy, krzywdzący lub irytujący komentarz, a osoba stosująca gaslighting wie, co robi i dlaczego. Wszyscy czasami wypowiadamy raniące lub gniewne komentarze, ale to nie to samo, co zaprojektowana sekwencja komentarzy mająca na celu manipulowanie kimś.
GDZIE SZUKAĆ POMOCY?
Jeśli po przeczytaniu tego artykułu zdajesz sobie sprawę, że możesz być osobą, która stosuje gaslighting wobec kogoś, stale kwestionując czyjś sposób myślenia, poniżając ją_jeog, umniejszając jej_jemu i być może kontrolując ją_jego w inny sposób, to powinieneś_powinnaś poważnie rozważyć uzyskanie pomocy w zmianie swojego agresywnego zachowania.
Nigdy nie jest za późno na zmianę zachowania i może to mieć decydujące znaczenie dla waszej relacji.
Doświadczasz przemocy, potrzebujesz wsparcia lub rozmowy? Możesz skontaktować się z nami, dzwoniąc na bezpłatną i anonimową ANTYPRZEMOCOWĄ LINIĘ POMOCY 720 720 020. W listopadzie i grudniu działamy pon-ndz, w godz. 16-24.
