Opublikowano: 5 września 2024
Ostatnia aktualizacja: 26 września 2024
Zadaniem tabletki “po” jest opóźnienie lub zablokowanie owulacji, a tym samym niedopuszczenie do zapłodnienia, do którego mogłoby dojść po niezabezpieczonym stosunku lub gdy zawiodła inna forma antykoncepcji. Antykoncepcja awaryjna zawiera duże ilości syntetycznych hormonów, których zadaniem jest niedopuszczenie do nieplanowanej ciąży.
JAK DZIAŁA TABLETKA “PO”?
W Polsce mamy dwa rodzaje tabletki “po”. Escapelle zawiera lewonorgestrel, czyli syntetyczny odpowiednik progesteronu. Bierze się ją maksymalnie 72 godziny po ryzykownej sytuacji. EllaOne składa się z octanu uliprystalu. Jest droższa, za to ma dłuższy czas zastosowania. Bierzemy ją najpóźniej 120 godzin po sytuacji, która mogłaby się skończyć ciążą.
SKUTKI UBOCZNE TABLETKI “PO”
Nieregularny okres. Po zastosowaniu tabletki “po” Twoja miesiączka może pojawić się wcześniej lub później niż zazwyczaj. Powrót cyklu do normy może zająć półtora miesiąca. To zupełnie normalne, że może pojawić się plamienie lub okres wypadnie w dziwnym czasie. Jeśli miesiączka spóźnia się ponad tydzień, dla pewności wykonaj test ciążowy.
Obfita miesiączka. Duża dawka progesteronu zawarta w tabletce “po” sprawia, że organizm myśli, że jesteś już w ciąży. Zapobiega to uwolnieniu komórki jajowej i wzmacnia wyściółkę macicy, dzięki czemu komórka jajowa nie jest w stanie zagnieździć się w macicy. Gdy następuje gwałtowny spadek progesteronu, organizm myśli, że nie jest już w ciąży, dlatego złuszcza tę wyściółkę, co może spowodować bardziej obfite krwawienie niż zazwyczaj. Jeśli krwawienie jest tak silne, że w ciągu godziny musisz zmienić podpaskę albo tampon, mogło dojść np. do zaburzenia krzepnięcia krwi i warto skonsultować się z ginekologiem.
Mdłości i/lub wymioty. Nudności to najczęstszy skutek uboczny antykoncepcji awaryjnej. W zależności od rodzaju tabletki może dotyczyć od 25 do 50 proc. kobiet. U 5 – 20 proc. mogą pojawić się wymioty.
Pamiętaj: jeśli zwymiotujesz w ciągu dwóch godzin od zażycia tabletki “po”, nie będzie ona skuteczna i będziesz musiała zażyć kolejną.
Zmęczenie to normalny i częsty skutek uboczny tabletki “po”. Inne objawy, które mogą się pojawić to bóle i zawroty głowy, tkliwość piersi, skurcze i ból brzucha. Jeśli doświadczasz któregokolwiek z tych objawów, prawdopodobnie nie ma się czym martwić. Powinny one ustąpić w ciągu kilku dni. Jeśli czujesz, że coś może być nie tak, powinnaś skontaktować się z lekarzem.
CZY TABLETKA “PO” MOŻE WYWOŁAĆ TRĄDZIK?
Trądzik to choroba skóry, która może być wywołana przez różne czynniki, w tym hormony. Zmiany hormonalne mogą zwiększyć produkcję sebum w skórze i prowadzić do powstawania wyprysków.
„Hormony odgrywają dużą rolę w kontrolowaniu produkcji sebum w skórze” – mówi dermatolożka Karyn Grossman1. – Im wyższy poziom męskich hormonów – znanych jako androgeny –, tym więcej sebum produkują gruczoły łojowe. Osoby, które mają wyższy poziom testosteronu i DHEA, dwóch najpowszechniejszych androgenów, mają tendencję do większych problemów z trądzikiem niż osoby z wyższym poziomem estrogenu.
Obie tabletki “po” uniemożliwiają lub opóźniają uwalnianie komórki jajowej przez jajniki, dlatego owulacja jest opóźniona lub w ogóle nie następuje. Obie pigułki zawierają również silne syntetyczne hormony steroidowe, które mogą wywołać trądzik. Octan uliprystalu (znajdujący się w EllaOne) zmienia funkcję naturalnego progesteronu w organizmie. Lewonorgestrel ma wysoką zawartość syntetycznego składnika progesteronu, progestagenu, który ma właściwości androgenowe.
Wysoka dawka progestagenu lewonorgestrelu zawartego w antykoncepcji awaryjnej zaburza poziom hormonów w organizmie. Syntetyczny odpowiednik progesteronu posiada właściwości androgenne, a rozkładając się w organizmie, może prowadzić do zwiększonej produkcji sebum, pogorszenia trądziku lub pojawienie się wyprysków. Stan Twojej skóry powinien się poprawić z czasem.
JAK DŁUGO BĘDĄ UTRZYMYWAĆ SIĘ SKUTKI UBOCZNE PO ZAŻYCIU TABLETKI “PO”?
Dzień 1: Łagodne skutki uboczne mogą pojawić się w ciągu dwóch godzin od przyjęcia pigułki. Mogą to być nudności, wymioty, bóle głowy i tkliwość piersi. Jeśli zwymiotujesz w ciągu dwóch godzin od przyjęcia tabletki “po”, musisz przyjąć kolejną.
Dni 2–3: Możesz odczuwać zmęczenie, nudności, ból miednicy, ból głowy i tkliwość piersi.
Dni 4–5: Większość skutków ubocznych zaczyna ustępować, jednak mogą utrzymywać się bóle głowy i tkliwość piersi.
Od 6. dnia: Zmiany cyklu menstruacyjnego, takie jak nieregularne krwawienia lub plamienia, mogą utrzymywać się do 4 tygodni po zażyciu pigułki „dzień po”.
JAK DOSTAĆ TABLETKĘ “PO”?
Od 1 maja 2024 roku osoby, które są pełnoletnie, mogą otrzymać tabletkę po bez uzyskania recepty od lekarza2. Na stronie Narodowego Funduszu Zdrowia opublikowana została lista aptek, z którymi NFZ podpisał umowę na realizację pilotażu usług farmaceuty w zakresie zdrowia reprodukcyjnego. Receptę na pigułkę „dzień po” nadal może wystawić lekarz, a także położna i pielęgniarka, i możesz zrealizować ją w dowolnej aptece.
JAK CZĘSTO MOGĘ STOSOWAĆ TABLETKĘ “PO”?
Tabletka “po” to antykoncepcja awaryjna, która powinna być stosowana w konkretnych sytuacjach: gdy doszło do niezabezpieczonego stosunku seksualnego, albo zastosowana antykoncepcja zawiodła. Antykoncepcyjna awaryjna nie powinna być stosowana często i na pewno nie powinna być traktowana jako substytut regularnej antykoncepcji. Pigułka „dzień po” nie jest tak skuteczna ani niezawodna, jak regularna metoda antykoncepcji. Jeśli stosujesz tabletki “po” częściej niż kilka razy w miesiącu, porozmawiaj ze swoim lekarzem o regularnej metodzie antykoncepcji, która odpowiada Twoim preferencjom i stylowi życia.
Źródła: