3 min read
Opublikowano: 5 czerwca 2024
Badania wykazały, że kobiety owulują około 400 razy w ciągu całego życia. Na liczbę tę wpływa stosowanie środków antykoncepcyjnych (wiele z nich blokuje owulację), czas trwania ciąży i karmienia piersią oraz schorzenia, które wpływają na hormony rozrodcze (np. zaburzenia odżywiania, PCOS).
CO TO JEST OWULACJA?
Owulacja to proces, podczas którego dojrzała komórka jajowa zostaje uwolniona z jajnika. Po uwolnieniu przemieszcza się w dół jajowodu i pozostaje tam od 12 do 24 godzin. W tym czasie może zostać zapłodniona.
- W miarę zbliżania się owulacji organizm wytwarza coraz większe ilości hormonu zwanego estrogenem, który powoduje pogrubienie błony śluzowej macicy i pomaga stworzyć środowisko przyjazne plemnikom.
- Wysoki poziom estrogenów powoduje nagły wzrost poziomu innego hormonu zwanego hormonem luteinizującym (LH). Wzrost LH powoduje uwolnienie dojrzałej komórki jajowej z jajnika – jest to owulacja.
- Owulacja następuje zwykle od 24 do 36 godzin po gwałtownym wzroście LH, dlatego wzrost ten wskazuje na szczytowy punkt płodności.
- Zapłodnienie komórki jajowej może nastąpić maksymalnie do 24 godzin po owulacji. Jeśli nie zostanie zapłodniona, wyściółka macicy zostanie złuszczona (wraz z komórką jajową) i rozpocznie się okres. Oznacza to także początek kolejnego cyklu miesiączkowego.
KIEDY DOCHODZI DO OWULACJI?
Długość cyklu miesiączkowego różni się w zależności od osoby, ale zazwyczaj wynosi od 23 do 35 dni. Owulacja następuje zwykle 12-16 dni przed następną miesiączką (14 dni to tylko średnia). W rzeczywistości 46% cykli menstruacyjnych różni się o siedem lub więcej dni. U młodych dziewczyn, które dopiero zaczęły miesiączkować, owulacja nie jest regularna. Często zdarza się również, że owulacja występuje nieregularnie tuż po ciąży i karmieniu piersią oraz w latach poprzedzających menopauzę.
JAKIE SĄ OBJAWY OWULACJI?
W przeciętnym 28-dniowym cyklu menstruacyjnym owulacja zwykle występuje około 14 dni przed rozpoczęciem następnej miesiączki. Jednakże długość cyklu u każdej osoby może być inna, a czas między owulacją a początkiem następnej miesiączki może się różnić. Jeśli, podobnie jak wiele kobiet, nie masz 28-dniowego cyklu miesiączkowego, możesz określić długość swojego cyklu i kiedy najprawdopodobniej wystąpi owulacja, prowadząc kalendarzyk menstruacyjny np. w specjalnej aplikacji monitorującej cykl.
Poza kalendarzykiem możesz także zauważyć inne oznaki owulacji, takie jak:
- Zmiana wydzieliny pochwowej (śluzu szyjkowego). Tuż przed owulacją możesz zauważyć zwiększenie ilości przejrzystej i rozciągliwej wydzieliny z pochwy, przypominającej surowe białko jajka. Tuż po owulacji śluz szyjkowy zmniejsza się, staje się gęstszy, mętny i mniej zauważalny.
- U niektórych osób podczas owulacji mogą wystąpić bóle piersi, wzdęcia i łagodny ból brzucha.
- Niektóre osoby podczas owulacji odczuwają ból po jednej stronie podbrzusza. Ból może mieć charakter tępego skurczu lub ostrego i nagłego ukłucia.
- Zmiana podstawowej temperatury ciała. Temperatura ciała w spoczynku (podstawowa temperatura ciała) nieznacznie wzrasta podczas owulacji. Używając termometru przeznaczonego specjalnie do pomiaru podstawowej temperatury ciała, możesz mierzyć temperaturę codziennie rano, zanim wstaniesz z łóżka.
CZY PODCZAS CYKLU MOGĘ MIEĆ WIĘCEJ NIŻ JEDNĄ OWULACJĘ?
Tak, możliwa jest dwukrotna owulacja, ale zwykle dzieje się to mniej więcej w tym samym momencie cyklu. Na skutek owulacji dwóch oddzielnych komórek jajowych powstają nieidentyczne bliźnięta. Zdarza się to częściej u kobiet powyżej 35. roku życia, co jest jednym z powodów, dla których w tej grupie wiekowej rodzi się więcej bliźniąt.
CZY MOGĘ NIE MIEĆ OWULACJI?
Rozwój i uwolnienie komórki jajowej w każdym cyklu następuje w odpowiedzi na złożone wzrosty i spadki poziomów hormonów reprodukcyjnych. Na owulację (i cały cykl menstruacyjny) wpływa bardzo wiele czynników. Niektóre z nich mogą być krótkoterminowe, np. zmęczenie spowodowane zmianą strefy czasowej, zmiany sezonowe, stres i palenie papierosów, a inne długoterminowe, np. PCOS czy zaburzenia tarczycy.
DLACZEGO OWULACJA JEST WAŻNA?
Brak owulacji od czasu do czasu może nie stanowić problemu, ale jeśli nie będziesz mieć jej w miarę regularnie lub jeśli całkowicie przestaniesz owulować (i nie będziesz otrzymywać hormonów w inny sposób), możesz mieć poważne problemy zdrowotne.
Podczas procesu owulacji organizm otrzymuje niezbędną dawkę estrogenów i progesteronu – hormonów, których rola wykracza daleko poza samą płodność. Wpływają one na gęstość kości, zdrowie serca, metabolizm, jakość snu, zdrowie psychiczne i nie tylko. Dlatego tak ważne jest, aby organizm co miesiąc otrzymał ich wystarczającą ilość.
Brak owulacji w latach płodnych wiąże się z osteoporozą, chorobami układu krążenia i niektórymi nowotworami w późniejszym życiu.
JAKA JEST RÓŻNICA MIĘDZY OWULACJĄ A DNIAMI PŁODNYMI?
Komórka jajowa przeżywa tylko do 24 godzin, natomiast plemniki mogą pozostać aktywne nawet do pięciu dni. Dlatego dla wielu osób zaskakujące może być odkrycie, że można zajść w ciążę na cztery do pięciu dni przed uwolnieniem komórki jajowej.
Całkowite „okno płodności”, biorąc pod uwagę czas życia zarówno plemnika, jak i komórki jajowej, wynosi około sześciu dni. „Dni płodne” to wszystkie dni cyklu miesiączkowego, w których istnieje możliwość zajścia w ciążę w przypadku współżycia bez zabezpieczenia.
