4 min read
Wkładka domaciczna to jedna z najbardziej popularnych metod zapobiegania ciąży, dlatego postanowiliśmy zebrać w jednym miejscu pytania, które zadajecie nam na jej temat najczęściej.
CO TO JEST WKŁADKA DOMACICZNA?
Wkładka wewnątrzmaciczna/ domaciczna/ antykoncepcyjna/ spirala to jedna z najskuteczniejszych metod antykoncepcji. Wkładki mają różne wielkości i kształty, ale najczęściej przypominają literę T.
JAKIE SĄ RODZAJE WKŁADKI DOMACICZNEJ?
Wkładka metalowa (najczęściej miedziana)
Wkładka miedziana wydziela jony miedzi, utrzymując w macicy niewielki stan zapalny, który sprawia, że wyściółka macicy jest cieńsza. Jony metalu, które uwalniają się z wkładki, utrudniają poruszanie się plemników i uniemożliwiają zagnieżdżenie się zapłodnionej komórce jajowej.
Wkładka hormonalna
Jest wykonana ze sztucznego tworzywa i wydziela bardzo niskie dawki hormonu, który sprawia, że endometrium staje się cieńsze, a śluz gęstnieje i uniemożliwia poruszanie się plemników.
ILE CZASU WKŁADKA ZABEZPIECZA PRZED NIEPLANOWANĄ CIĄŻĄ?
W zależności od rodzaju spirala zabezpiecza przed nieplanowaną ciążą od pięciu do ośmiu lat. Można ją wyjąć w dowolnym momencie.
DLA KOGO WKŁADKA BĘDZIE NAJLEPSZA?
Spirala miedziana sprawdzi się u osób, które nie chcą lub nie mogą przyjmować antykoncepcji hormonalnej, a którym zależy na wysokiej skuteczności (99%) antykoncepcji. Wkładka to także idealna metoda antykoncepcji dla kobiet, które np. zapominają o regularnym przyjmowaniu antykoncepcji doustnej, albo są w okresie karmienia piersią.
WKŁADKA DOMACICZNA. JAKIE SĄ PRZECIWWSKAZANIA?
Niektóre wady anatomiczne macicy
Podejrzenie ciąży bądź przebyta ciąża pozamaciczna
Uczulenie na metal
Nowotwór narządów rodnych lub piersi
Nieprawidłowy wynik cytologii szyjki macicy oraz badania USG
Zapalenie narządów miednicy mniejszej.
CZY OSOBA, KTÓRA NIE RODZIŁA, MOŻE MIEĆ ZAŁOŻONĄ WKŁADKĘ? CO Z OSOBAMI, KTÓRE NIE UPRAWIAŁY SEKSU PENETRACYJNEGO?
Tak, osoba, która nie rodziła, może mieć założoną wkładkę. Teoretycznie nie ma przeciwwskazań, żeby osoba, która nie ma za sobą debiutu seksualnego, miała założoną wkładkę. Dobry specjalista powinien wziąć pod uwagę wszelkie opcje.
CZY SPIRALA MOŻE BYĆ ZAŁOŻONA, GDY PORÓD ODBYŁ SIĘ PRZEZ CIĘCIE CESARSKIE?
Tak, nie ma żadnych przeciwwskazań. Z założeniem wkładki należy zaczekać ok. 6-8 tygodni do czasu zakończenia połogu.
JAKIE BADANIA NALEŻY ZROBIĆ PRZED ZAŁOŻENIEM SPIRALI I W TRAKCIE JEJ NOSZENIA?
Zabieg założenia wkładki domacicznej poprzedzony jest szczegółowym wywiadem ginekologicznym. Przeprowadzone jest badanie USG macicy oraz piersi, a także pobrana cytologia szyjki macicy jeżeli osoba nie posiada aktualnego wyniku tego badania.
JAK WYGLĄDA ZAKŁADANIE SPIRALI?
Aby założyć wkładkę, ginekolog wkłada do pochwy wziernik, następnie rozszerza szyjkę macicy i za pomocą aplikatora wprowadza wkładkę do macicy. Wkładki najlepiej zakładać w czasie miesiączki, kiedy to kanał szyjki macicy jest lekko otwarty, a dzięki temu — łatwiej przeprowadzić całą procedurę. Gdy lekarz upewni się, że wkładka znajduje się w dobrym miejscu, wysuwa aplikator i przycina nitkę spirali, by nie wystawała z pochwy, ale była jednocześnie wyczuwalna w środku. Dzięki tym niteczkom (wąsom) lekarz, w razie potrzeby, będzie mógł wyjąć spiralę. Samo zakładanie spirali trwa około minuty.
CZY ZAŁOŻENIE SPIRALI JEST BOLESNE? CZY MOŻNA TO ZROBIĆ W ZNIECZULENIU?
To, czy założenie spirali będzie odczuwane jako nieprzyjemne, czy bolesne zależy w dużej mierze od wrażliwości na ból. Część kobiet porównuje zakładanie spirali do ukłucia. Dla innych jest to bardzo bolesna procedura. Przed założeniem wkładki lekarz powinien zastosować znieczulenie miejscowe.
JAK WYGLĄDA WYJMOWANIE SPIRALI?
Usunięcie wkładki najlepiej wykonać podczas miesiączki, wówczas szyjka macicy jest naturalnie nieco rozwarta.
Zabieg usunięcia wkładki wewnątrzmacicznej powinno się wykonać w znieczuleniu dożylnym krótkim. Pacjentce podaje się leki znieczulające i uspokajające do żyły, a następnie lekarz rozszerza szyjkę macicy specjalnymi poszerzadłami i wyciąga wkładkę.
CZEGO MOGĘ SIĘ SPODZIEWAĆ PO ZAŁOŻENIU WKŁADKI?
Tuż po zabiegu mogą pojawić się delikatne krwawienia, skurcze macicy czy zawroty głowy, które z czasem ustępują.
Wkładki hormonalne powodują zmniejszenie nasilenia krwawień cyklicznych, jednak u niektórych kobiet dochodzi do krwawień śródcyklicznych. Szczególnie w ciągu pierwszych 3 miesięcy po założeniu wkładki mogą pojawić się plamienia, a czasem krwawienia z dróg rodnych. U niektórych kobiet miesiączka całkiem zanika, ale nie powinno to stanowić powodu do niepokoju.
Przy wkładkach miedzianych miesięcznie krwawienie może być bardziej obfite.
CZY WKŁADKA MOŻE WPŁYNĄĆ NA MOJE LIBIDO?
Wkładka hormonalna uwalnia niewielkie ilości syntetycznego progesteronu, co może wpłynąć na zmniejszenie libido. Spirala miedziana nie ma w składzie hormonów, dlatego nie ma żadnego wpływu na wielkość libido.
CZY WKŁADKA BĘDZIE WYCZUWALNA PODCZAS STOSUNKU?
Nowoczesne wkładki mają wielkość zaledwie 15 mm, co stanowi 1/2, a nawet 1/3 wielkości tradycyjnych wkładek w kształcie litery T. Wkładka jest założona wewnątrz macicy. Co oznacza, że nie ma jej w pochwie i nie powinna być wyczuwalna. Jeśli wkładka wewnątrzmaciczna powoduje dyskomfort podczas seksu — należy to skonsultować z lekarzem_ką prowadzącym_ą.
CZY WKŁADKA MOŻE WYPAŚĆ?
Wypadnięcie wkładki zdarza się, choć bardzo rzadko. Ważne jest, aby kontrolować regularnie czy wyczuwamy niteczki w pochwie oraz przynajmniej raz do roku robić USG.
CZY MAJĄC SPIRALĘ, MOŻNA UŻYWAĆ TAMPONÓW I KUBECZKA MENSTRUACYJNEGO?
Tak. Stosowanie spirali nie ma żadnego wpływu na stosowanie tamponu czy kubeczka.
CZY SPIRALA JEST REFUNDOWANA?
Sama wkładka nie jest, ale założenie może być refundowane. Placówki, które mają podpisaną umowę z NFZ, powinny zakładać wkładki nieodpłatnie. Adresy gabinetów, w których założysz wkładkę nieodpłatnie, znajdziesz na stronie federa.org.pl.
ILE KOSZTUJE WKŁADKA DOMACICZNA I GDZIE MOGĘ JĄ KUPIĆ?
Po badaniu, w którym razem z lekarzem zdecydujecie, jaka forma spirali jest dla Ciebie odpowiednia i czy Twoja budowa anatomiczna pozwala na założenie wkładki, lekarz wypisze receptę na system domaciczny, z którym po wykupieniu w aptece można zgłosić się do ginekologa.
Rozpiętość cenowa jest bardzo duża — wkładki miedziane to koszt ok. 50-200 zł, natomiast koszt wkładki hormonalnej może wahać się między kilkaset złotych, a nawet 1000 zł.
W prywatnym gabinecie założenie wkładki kosztuje od 400 do 600 zł.
CO, JEŚLI LEKARZ ODMÓWI ZAŁOŻENIA SPIRALI?
Zażądaj omowy na piśmie i wpisania jej do dokumentacji medycznej (wzór znajdziesz na stronie federa.org.pl).
Złóż skargę w wojewódzkim oddziale NFZ, jeśli masz odmowę na piśmie, dołącz kopię do odmowy założenia wkładki.
Zadzwoń do wojewódzkiego oddziału i poproś o interwencję.
Skieruj wniosek o wszczęcie postępowania do Rzecznika Praw Pacjenta.
Konsultacja ekspercka: Stefania Kumor, położna i seksuolożka.
