CHIRURGICZNA KOREKTA PŁCI

Osoby transpłciowe to osoby, które nie identyfikują się z płcią nadaną im przy urodzeniu. Oznaczenie płci wpisane w dokumentach nie oddaje tego, kim są. Mogą one/oni chcieć dokonać pewnych zmian, aby móc żyć zgodnie z tym, kim są.

W Polsce proces tranzycji jest żmudny, skomplikowany i długotrwały, ale są osoby i organizacje, które oferują pomoc.

Zmiany mogą dotyczyć m.in. używanego imienia, dokumentów, ekspresji, wyglądu lub ciała. Pomocą może być leczenie hormonalne i/lub chirurgiczne.

OD DAWNA CZUJĘ, ŻE COŚ JEST NIE TAK I CHCĘ SKORYGOWAĆ MOJĄ PŁEĆ DO TEJ PRAWDZIWEJ. CZY MAM PRZYJŚĆ DO CHIRURGA W SPRAWIE TRANZYCJI?

Korektę płci można przeprowadzić w różnych obszarach: Zmienić oznaczenia płci w dokumentach, rozpocząć terapię hormonalną lub poddać się operacjom. Nie każda osoba decyduje się na wszystkie możliwe zmiany.

Wizyta u chirurga jest na końcu dłuższego procesu. 

Na początku są konsultacje z psychologiem-seksuologiem lub psychiatrą -seksuologiem, specjalizującym się w niezgodności płci.

Po przejściu wielu testów, można wystąpić do sądu z wnioskiem o sądową zmianę płci. Dopiero z nowym dowodem osobistym można podjąć formalnie jakiekolwiek interwencje chirurgiczne w obrębie genitaliów. 

Osoby niepełnoletnie mogą zacząć przechodzić różne etapy korekty, ale decydują o tym wspólnie z rodzicami lub opiekunami.

Oczywiście można na samym początku drogi odwiedzić chirurga specjalizującego się w operacjach SRS (ang. sex reassignment surgery) Dowiemy się jakie operacje są wykonywane, jak przebiega cały proces leczenia chirurgicznego, jakie efekty są realne do osiągnięcia oraz jak można się do tego wszystkiego najlepiej przygotować. 

Proces przygotowania do operacji można rozpocząć jeszcze przed otrzymaniem wyroku sądowego, ale same operacje na genitaliach zostaną wykonane dopiero po nim.

JAKIE OPERACJE SĄ WYKONYWANE W RAMACH  CHIRURGICZNEJ KOREKTY PŁCI I KTO JE WYKONUJE?

Generalnie operacje w zakresie tranzycji można podzielić na 3 grupy: top surgery, bottom surgery oraz zabiegi i operacje w zakresie twarzy i sylwetki.

Pierwsza grupa to wszystkie zabiegi w obrębie klatki piersiowej (powiększanie lub usunięcie piersi). Druga grupa to operacje w zakresie zewnętrznych i wewnętrznych narządów płciowych. Ostatnia grupa to korekty powiek, policzków, podbródka, jabłka Adama, bioder, brzucha, nóg czy rąk. 

Niektóre z nich to poważne i duże operacje, a niektóre to zabiegi kosmetyczne/plastyczne.

Lekarze różnych specjalności mogą zajmować się tymi zabiegami, ale najczęściej wywodzą się z takich specjalizacji jak chirurgia plastyczna i ogólna, urologia/andrologia lub ginekologia.

NA CZYM POLEGA CHIRURGICZNA KOREKTA PŁCI FTM W ZAKRESIE NARZĄDÓW PŁCIOWYCH?

FtM czyli female-to-male to korekta u osoby z męską tożsamością, ale żeńską płcią nadaną przy urodzeniu. Wiąże się z operacjami w zakresie narządów płciowych takimi jak: panhisterektomia, waginektomia, skrotoplastyka oraz falloplastyka lub metoidioplastyka.

Usunięcie macicy i jajników odbywa się najczęściej laparoskopowo, chociaż można ją wykonać jednocześnie przy wytworzeniu prącia z płata skórnego podbrzusza.

Pochwa jest usuwana całkowicie lub po uprzedniej ablacji zamykana i pozostawiona na swoim miejscu, bez wpływu na funkcjonowanie pacjenta.

Mosznę formuje się z warg sromowych większych, a wewnątrz niej umieszczane są odpowiedniej wielkości silikonowe implanty jąder, choć zamiast jednego implantu może być umieszczona pompa hydrauliczna implantu prącia.

Wytworzenie pełnego prącia odbywa się poprzez pobranie płata skórnego z przedramienia, uda, pleców/grzbietu lub podbrzusza.

Te operacje pozwalają na uzyskanie prącia przypominającego naturalne prącie (lub nawet większego), które po wszczepieniu implantu będzie miało możliwość uzyskania erekcji i seksu z penetracją.

Aktualnie są dostępne specjalne, dedykowane falloplastykom hydrauliczne i  półsztywne implanty, które po operacji zapewniają bardzo dobrą sztywność podczas seksu, a poza nim odpowiednie zwiotczenie prącia.

Można też wytworzyć prącie z przerośniętej pod wpływem testosteronu łechtaczki, które pozwala na oddawanie moczu na stojąco oraz czerpanie przyjemności z seksu, ale penetracja takim prąciem raczej będzie niemożliwa.

NA CZYM POLEGA CHIRURGICZNA KOREKTA PŁCI MTF W ZAKRESIE NARZĄDÓW PŁCIOWYCH?

MtF czyli male-to-female to korekta u osoby z żeńską tożsamością, ale męską płcią nadaną przy urodzeniu. Wiąże się z operacjami w zakresie narządów płciowych takimi jak: penektomia, orchidektomia, skrotektomia, klitoroplastyka, labioplastyka i waginoplastyka.

Z prącia usuwane są ciała jamiste i część cewki moczowej.

Żołądź wykorzystuje się do wytworzenia łechtaczki i warg sromowych mniejszych. Boczne płaty skóry moszny wykorzystuje się do wytworzenia warg sromowych większych, a z pozostałej, pośrodkowej części skóry moszny i skóry prącia wytwarza się pochwę (ang. inversion vaginoplasty).

Można ją także wytworzyć laparoskopowo z części jelita.

Plastyka cewki moczowej pozwala ją wyprowadzić pod łechtaczką, a z jej części wytwarza się przedsionek pochwy.

Każda technika ma swoje zalety i wady (kwestie czucia, wrażeń, przyjemności, nawilżenia, itp.).

Wybór odpowiedniej metody jest wspólną decyzją pacjentki i lekarza prowadzącego. Efekt zależy od wielu czynników, ale najczęściej jest dobry lub bardzo dobry, pozwalający na seks z penetracją, odczuwaniem przyjemności i orgazmu.

Co warto podkreślić, nie usuwa się gruczołu krokowego, przez który przebiega odcinek sterczowy cewki moczowej, a to oznacza, że pacjentka powinna pamiętać o regularnym badaniu PSA po 45 rż, bo ryzyko raka prostaty nadal istnieje.

CO TO JEST TOP SURGERY W OPERACJACH TRANZYCJI?

Top surgery to rekonstrukcja klatki piersiowej. Może oznaczać usunięcie gruczołów piersiowych z plastyką do męskich piersi lub operację powiększenia piersi i wszczepienie implantów piersi. 

Jeśli celem jest osiągnięcie dużego biustu, to cały proces może być kilkuetapowy. Oczywiście ostateczna decyzja co do wyboru techniki i rozmiarów implantów należy do pacjentki i lekarza prowadzącego.

JAKIE SĄ MOŻLIWE POWIKŁANIA PO ZABIEGACH KOREKTY PŁCI?

Chirurgiczne korekty płci są obciążone ryzykiem powikłań jak każdy inny zabieg i operacja. Oprócz tych typowych jak infekcja, krwiak, krwawienie, przedłużone gojenie, bliznowacenie czy konieczność szybkiej lub planowej operacji, występują także specyficzne jak

• infekcja implantu, niedokrwienie i martwica prącia lub płatów skórnych, zwężanie światła cewki moczowej czy pochwy.

Pacjentki i pacjenci muszą być przygotowani, że powikłania zawsze mogą wystąpić, mniejsze lub większe, a przy dużej ilości zabiegów ich wystąpienie jest prawie nie do uniknięcia, mimo pełnego zaangażowania chirurga i pacjenta/-ki w przygotowanie i wykonanie zabiegu oraz opiekę pooperacyjną.

JESTEM W TRAKCIE PROCESU TRANZYCJI, PRZYJMUJĘ HORMONY, ALE BARDZO OBAWIAM SIĘ ZABIEGÓW I OPERACJI. CZY MUSZĘ JE KONIECZNIE WSZYSTKIE WYKONAĆ?

Osoby transpłciowe same decydują czy poddają się zabiegom chirurgicznym, a  jeśli tak to jakim.

Niektórzy nie chcą wykonać żadnych zabiegów. Ograniczają się na przykład do usunięcia jąder lub jajników/macicy. Wykonują tylko operacje klatki piersiowej. Ilość możliwych modyfikacji i zakresu operacji jest bardzo szeroka i zależy w pełni od pacjenta/-ki, jego/jej warunków anatomicznych i możliwości finansowych. 

Dlatego, często zabiegi są wykonywane tylko w części lub etapami, pozwalającymi na wygojenie się rany po każdym zabiegu oraz zebranie funduszy na kolejne operacje.

Umożliwienie osobom transpłciowym dokonania wybranych przez nich/nie korekt jest kluczowym elementem odpowiedniej opieki zdrowotnej.

tekst: dr Paweł Świniarski