Opublikowano: 22 kwietnia 2024
Ostatnia aktualizacja: 14 kwietnia 2025
Czym jest tzw. pigułka gwałtu? Jak działa? Czy da się ją wykryć? Co zrobić, kiedy podejrzewamy, że została nam podana? Na najważniejsze pytania związane z tym tematem odpowiada nam Hela Tokarz, warszawska koordynatorka Kolektywu Chemia.
Z tego artykułu dowiesz się o tym:
Czym jest tzw. pigułka gwałtu?
Czy „pigułka gwałtu” jest zawsze tabletką?
Jakie substancje zalicza się do „pigułki gwałtu”?
Czy „pigułkę gwałtu” można samodzielnie wykryć w napoju?
Jakie są objawy odurzenia „pigułką gwałtu”?
Co zrobić, gdy podejrzewasz, że cię odurzono?
Czego nie robić, gdy podejrzewasz, że odurzono cię „pigułką gwałtu”?
Jak pomóc osobie, którą odurzono?
Czy mogę zrobić badanie, które wykryje „pigułkę gwałtu”?
Jak uchronić się przed odurzeniem?
Nasz raport „Imprezowa Mapa Polski”, przygotowany przez agencję Y&Lovers we współpracy z Uber Polska ujawnia, jak bardzo przemoc seksualna przeniknęła do rzeczywistości nocnego życia. Aż 80% kobiet deklaruje, że obawia się o swoje bezpieczeństwo podczas imprezowania.
Jedna z najtrudniejszych części raportu dotyczy przypadków, w których osoby zostały odurzone bez swojej wiedzy. Aż 15% respondentów twierdzi, że na 100% miało kontakt z „pigułką gwałtu”. Kolejne 25% podejrzewa, że im lub komuś z ich otoczenia coś dosypano.
„Wydawało mi się, że szklankę mam cały czas na oku. Zresztą dookoła byli sami znajomi, więc nie czułam, że coś mi grozi. Od pewnego momentu nic nie pamiętam. Obudziłam się goła u niego w łóżku” – opowiada Sandra, 28 lat.
Najczęściej odurzają… znajomi. Tak, według raportu aż 91% przypadków użycia „pigułki gwałtu” pochodzi od kogoś znanego ofierze. To osoby, którym ufały. Impreza wśród znajomych? To nie zawsze synonim bezpieczeństwa.
Jeszcze bardziej zatrważające są dane dotyczące dostępności tego rodzaju substancji – aż 14% imprezowiczów twierdzi, że wiedziałoby, gdzie zdobyć „pigułkę gwałtu”.
„Jakby mi ktoś dorzucił do piwa, to cieszyłbym się, że dostałem ćpanie za darmo. Nie no poważnie, jak jakimś cudem by się to stało to przez pomyłkę, nie sądzę, żeby ktoś chciał mnie zgwałcić, jednak jestem facetem” – mówi Daniel, 32 lat. Ta wypowiedź pokazuje, jak niska jest świadomość zagrożeń związanych z odurzaniem, szczególnie wśród mężczyzn.
Dlaczego o tym nie mówimy? Czemu osoby, które doświadczyły przemocy, nie zgłaszają tych sytuacji? Odpowiedzi są różne: „nic nie pamiętam”, „nikt mi nie uwierzy”, „to moja wina, byłam pijana”, „on był znajomy”. Niska zgłaszalność to jeden z najbardziej przerażających wniosków raportu – połowa takich przypadków nigdy nie trafia do żadnej instytucji.
CZYM JEST TZW. PIGUŁKA GWAŁTU?
Tzw. pigułka gwałtu to pojęcie-parasol dot. substancji psychoaktywnych wykorzystywanych do odurzania innych, bardzo często w celu ułatwienia wykorzystania seksualnego.
- Najczęściej występuje w formie płynu, proszku, tabletki.
- Ofiarom tzw. pigułka gwałtu podawana jest bez ich zgody.
Sprawcy mają różne sposoby na odurzanie. Ofiarom tzw. pigułkę dorzuca się, wsypuje lub dolewa do napoju czy jedzenia. Substancja może zostać dodana także do liquidu e-papierosa lub zwykłego papierosa/jointa. Na tych wyżej wymienionych sposobach nie kończą się drogi podawania tzw. pigułki, sprawcy są bardzo kreatywni.
UWAGA: Wciąż pojawiają się nowe sposoby na odurzanie, o których często rozpisują się media. Pamiętajmy jednak, że doniesienia portali często zawierają nieprawdziwe informacje/wyolbrzymiają powszechność występowania różnych metod odurzeń. Dlatego podchodźmy do nich z dystansem.
DLACZEGO SPRAWCY ODURZAJĄ?
Przede wszystkim chodzi o uzyskanie jak największej kontroli nad drugą osobą. Tzw. pigułka gwałtu ułatwia przestępcy:
- dokonanie aktu przemocy seksualnej lub fizycznej;
- kradzież;
- upokorzenie i ośmieszenie drugiej osoby.
CZY PIGUŁKA GWAŁTU JEST TABLETKĄ?
To zazwyczaj jedna lub kilka substancji psychoaktywnych. Warto zaznaczyć, że, chociaż nazwa sugeruje inaczej, niekoniecznie musi mieć ona formę pigułki. Dlatego też dodajemy „tak zwana”. Za przykład tzw. pigułki gwałtu pod postacią faktycznej pigułki może posłużyć Rohypnol – lek na receptę w postaci tabletek, którego substancją czynną jest flunitrazepam. Od Rohypnolu wzięło się potoczne określenie na odurzanie – „get roofied”. Niemniej jednak nie jest to substancja dostępna w Polsce — rohypnol jako tzw. pigułka gwałtu częściej występuje w Stanach Zjednoczonych czy Meksyku.
JAKIE SUBSTANCJE KRYJĄ SIĘ POD OKREŚLENIEM „PIGUŁKA GWAŁTU”?
To między innymi:
- alkohol — najczęściej używana substancja do odurzania
- GHB (kwas gamma-hydroksymasłowy)
- GBL (gamma-butyrolakton)
- kannabinoidy (THC, CBD)
- amfetamina i metamfetamina
- antyhistaminy (np. cetryryzyna, hydroksyzyna)
- kokaina, MDMA
- benzodiazepiny (m.in. diazepam i klonazepam)
- ketamina
- opioidy (np. tramadol, kodeina, morfina)
PAMIĘTAJ: Do odurzania ofiar można wykorzystać niezliczone rodzaje substancji psychoaktywnych/ich mieszanek. Wiele z tych substancji występuje pod postacią leków, również tych bez recepty.
CZY MOŻNA SAMODZIELNIE WYKRYĆ „PIGUŁKĘ GWAŁTU” W NAPOJU?
Raczej trudno jest dostrzec czy wyczuć substancję dodaną do naszego napoju — sprawcy zwykle wykorzystują te trudne do wykrycia, takie jak GHB — bezwonne, bezsmakowe i bezbarwne. Nawet GBL, które charakteryzuje gorzki smak, może być niewyczuwalne w drinku o wyrazistym smaku.
MIT: Jeśli na dno szklanki opada lód, lub w drinku tworzy się nadmiar bąbelków, mamy pewność, że w napoju jest tzw. pigułka gwałtu.
FAKT: Nie istnieje żadna pewna metoda, by „organoleptycznie” zbadać obecność substancji w napoju. Jeśli jednak jego barwa, zapach, wygląd Cię niepokoi — nie ignoruj tego!
Na rynku zagranicznym dostępne są tzw. drink testy, za pomocą których można wykryć, czy w napoju jest narkotyk. Nie są one miarodajne — zazwyczaj wykrywają tylko 2-3 substancje (GHB, ketaminę, flunitrazepam). Nie będą też skuteczne w przypadku ciemnych lub gęstych drinków.
MIT: Istnieje lakier do paznokci, który umożliwia wykrycie tzw. pigułki gwałtu w drinku.
FAKT: Taki lakier nigdy nie powstał, tak jak inne gadżety (np. słomka), które miałyby za zadanie wykryć dodatkową substancję w napoju.
JAKIE SĄ OBJAWY ODURZENIA TZW. PIGUŁKĄ GWAŁTU?
Najczęściej powtarzającym się objawem odurzenia jest uczucie upojenia alkoholowego nieadekwatne do ilości spożytego alkoholu. To, jakie objawy wystąpią po odurzeniu, determinuje wiele czynników:
- rodzaj, ilość i dawki wykorzystanych substancji
- ilość spożytego już alkoholu/innych substancji
- wzrost i waga osoby odurzonej
- leki przyjmowane na stałe
- stan/samopoczucie — zmęczenie, niewyspanie się, osłabienie, etc.
OBJAWY ODURZENIA GHB
Objawy pojawiają się po 15-30 minutach i trwają 3-4 godziny:
- zaburzenia orientacji, zawroty głowy, wymioty
- senność
- niepamięć wsteczna
- niemożność racjonalnego osądu
- zwiotczenie mięśni, problemy z koordynacją
- oczopląs
- bezdech
OBJAWY ODURZENIA KLONAZEPAMEM
objawy pojawiają się po 20-30 minutach i trwają do 4 godzin:
- senność, dezorientacja
- bełkotliwa mowa
- niepamięć wsteczna
- zawroty głowy i utrata przytomności
- kłopoty z koordynacją, osłabienie siły mięśniowej
OBJAWY ODURZENIA KETAMINĄ
objawy pojawiają się 5-10 minut po przyjęciu i trwają do 1-3 godzin. Objawy odurzenia pojawiają się dość szybko, nagle i prędko potrafią „zwalić z nóg”. Dlatego najważniejsza jest szybka reakcja.
- ślinotok
- nudności, zawroty głowy
- zaburzenia koordynacji ruchowej, zmysłów, pamięci
- tachykardia
CO ZROBIĆ, GDY PODEJRZEWASZ, ŻE CIĘ ODURZONO?
Jeśli zaczynasz czuć się źle, nie ignoruj tego!
- POPROŚ O POMOC – najlepiej zaufaną osobę lub obsługę lokalu.
- ZADZWOŃ NA 112 – jeśli wymaga tego sytuacja, nie bój się zadzwonić na numer 112 lub poproś o to bliską osobę/obsługę lokalu.
- POWIADOM BLISKIEGO — gdy nie ma z Tobą nikogo zaufanego, udostępnij bliskiej osobie swoją lokalizację i w miarę możliwości poinformuj ją o swoim stanie.
- ZABEZPIECZ GŁOWĘ — usiądź jak najbliżej podłogi, zabezpiecz głowę. Najlepiej połóż się w pozycji bezpiecznej — w razie utraty przytomności ochronisz się przed urazem głowy/zakrztuszeniem wymiotami.
- ZBIERZ DOWODY — jeśli jesteś w stanie, zabezpiecz drinka, w którym może być substancja. To potencjalny dowód na odurzenie. Postaraj się nie oddawać moczu — w ten sposób wzrasta szansa na wykrycie substancji w placówce medycznej.
CZEGO NIE ROBIĆ, GDY CIĘ ODURZONO?
Nie opuszczaj zatłoczonej przestrzeni, nie zostawaj samx– wśród ludzi jesteś najbezpieczniejszx!
Nie prowokuj wymiotów — jeśli wystąpiły już objawy odurzenia, nie zwrócisz substancji w ten sposób. Pochylając się nad podłogą/deską może dojść do utraty przytomności i urazu głowy.
Nie ignoruj swoich podejrzeń — zaraz możesz stracić możliwość zakomunikowania o swoim stanie.
CO ZROBIĆ, GDY WIDZĘ OSOBĘ, KTÓRA MOŻE BYĆ OFIARĄ „PIGUŁKI GWAŁTU”?
- ZAREAGUJ — podejdź i zapytaj, czy wszystko w porządku i/lub zgłoś sytuację obsłudze.
- WYSŁUCHAJ — nie podważaj tego, co osoba mówi.
- ZADZWOŃ NA 112 – możesz poprosić o to obsługę lokalu/ochronę.
- POWIADOM BLISKICH — jeśli jest taka możliwość, spróbuj powiadomić bliskich osoby odurzonej o sytuacji.
- UŁÓŻ W POZYCJI BEZPIECZNEJ — pomóż osobie położyć się na dowolnym boku, tak, żeby jej głowę podpierało ramię. Jeśli straci przytomność, taka pozycja zabezpieczy ją przed urazem głowy/zakrztuszeniem się wymiotami.
- NIE ZOSTAWIAJ OSOBY SAMEJ — pozostań z nią do przyjazdu pogotowia.
CHCESZ WYKONAĆ BADANIE NA OBECNOŚĆ „PIGUŁKI GWAŁTU”?
Tzw. pigułkę gwałtu można wykryć we krwi do ok. 8 godzin, w moczu do ok. 12 godzin. Test na obecność substancji może zlecić policja, możesz go również wykonać prywatnie.
Istnieje również możliwość wykrycia tzw. pigułki gwałtu po dłuższym czasie — jest to test na wykrycie narkotyku w strukturze włosa. Wykonuje się go w odstępie miesiąca do dwóch lat od odurzenia. Takie badanie zlecają organy ścigania, prywatnie niestety są dość kosztowne — w Internecie można znaleźć oferty laboratoriów zaczynające się od 900 złotych.
CO MOŻEMY ZROBIĆ, ABY ZAPOBIEC ODURZENIU?
Pamiętajmy — nie jesteśmy w stanie stuprocentowo ochronić się przed odurzeniem tzw. pigułką gwałtu.
Pilnowanie drinka cały wieczór ≠ jesteśmy bezpieczne/i.
Ale nie panikujmy — oto kilka sposobów na zwiększenie własnego i innych bezpieczeństwa:
- pij kapslowane napoje, otwierane przy Tobie
- nie zostawiaj drinka bez opieki
- nie przyjmuj napoju od nieznanej Ci osoby
- poinformuj bliską osobę gdzie jesteś
- wracając taksówką, udostępnij komuś swój przejazd do obserwowania/lokalizację
Bądźmy wrażliwi na siebie i innych. Ufajmy swoim instynktom. Widząc coś niepokojącego, reagujmy.
Jeśli jesteś ofiarą odurzenia tzw. pigułką gwałtu, pamiętaj — to nie Twoja wina. Masz prawo do pomocy i wysłuchania.
GDZIE SZUKAĆ POMOCY?
Fundacja Feminoteka
tel. 888 88 33 88 pon-pt 11-19
Centrum Praw Kobiet
tel. 800 107 777 24/7
Treść: Kolektyw Chemia
