OD WAS. „MAM 14 LAT I CIĄGLE SIĘ POCĘ. NIGDY WCZEŚNIEJ NIE MIAŁAM TAKIEGO PROBLEMU. CZY TO NORMALNE?”

W okresie dojrzewania Twoje ciało zaczyna się zmieniać. W organizmie wzrasta stężenie hormonów płciowych: testosteronu, estrogenu, progesteronu. Pod wpływem ich oddziaływania zaczyna przetłuszczać się skóra, pojawiają się wypryski na skórze. Jedną z wielu fizycznych zmian zachodzących w okresie dojrzewania jest także zwiększona aktywność gruczołów potowych.

DLACZEGO W OKRESIE DOJRZEWANIE MOCNIEJ SIĘ POCĘ, A MÓJ POT BRZYDKO PACHNIE?

Nasze ciało posiada dwa rodzaje gruczołów potowych: ekrynowe i apokrynowe. Te pierwsze występują na całej powierzchni skóry i wytwarzają bezwonny pot, który zapobiega przegrzaniu się organizmu. Te drugie znacznie różnią się od ekrynowych. Ich ujście znajduje się w mieszkach włosowych i występują tylko w określonych obszarach jak doły pachowe i wzgórek łonowy. Pot wydzielany z gruczołów potowych apokrynowych jest bladożółty i różni się składem. Nieprzyjemna woń z okolicy pach spowodowana jest rozkładaniem przez mikroorganizmy bytujące na skórze wydzieliny zawierającej lipoproteiny i resztki komórkowe.

Gruczoły apokrynowe stale wydzielają pot, nie tylko wtedy, gdy ćwiczysz lub jest Ci gorąco, ale także wtedy, gdy odczuwasz pewne emocje, takie jak złość, podekscytowanie czy strach.

W okresie dojrzewania w Twoim ciele aktywuje się ponad 3 miliony gruczołów apokrynowych (u dziewcząt najczęściej około 11 roku życia, u chłopców średnio rok później). Dzięki temu Twoja skóra poci się w miejscach, w których jako dziecko się nie pociłaś_eś, a za sprawą hormonów doświadczasz nowej gamy emocji, która co rusz je aktywuje.

Gruczoły apokrynowe + nowe czynniki stresogenne = znacznie więcej potu w okresie dojrzewania.

CO WARTO WIEDZIEĆ O POCENIU SIĘ W OKRESIE DOJRZEWANIA?

• Twój pot zaczyna śmierdzieć. To najczęściej intensywny zapach przypominający woń cebuli. Gdy się pocisz, bakterie na skórze rozkładają znajdujące się w pocie białko, wytwarzając charakterystyczny, ostry zapach.

• Pocisz się w określonych sytuacjach, np. w trakcie klasowej prezentacji, na randce czy szkolnej dyskotece. To tzw. pocenie się pod wpływem stresu, które może pojawić się w najmniej oczekiwanym momencie i które może być najbardziej krępujące.

• Pocisz się bez powodu. Kiedy jesteś dzieckiem, jedynymi czynnikami wyzwalającymi wydzielanie się potu są ćwiczenia i wysoka temperatura. Kiedy jesteś dzieckiem, dokładnie wiesz, kiedy się spocisz. Gdy zaczynasz dojrzewać, wszystko zaczyna wyglądać inaczej. Ponieważ gruczoły apokrynowe stale wydzielają pot, możesz mieć czasem wrażenie, że pocisz się bez powodu.

NADMIERNE POCENIE SIĘ

Nadmierna potliwość ustępuje zwykle pod koniec okresu dojrzewania: u niektórych będzie to wiek 16 lat, a u innych dopiero około 20 roku życia.

W niektórych przypadkach nadmierne pocenie się może mieć podłoże chorobowe. Szacuje się, że około 356 mln ludzi na całym świecie (5% populacji) cierpi na nadmierną potliwość, czyli schorzenie, które powoduje nadmierną aktywność gruczołowych potowych. Oznacza to, że Twój organizm poci się nawet wtedy, gdy tego nie potrzebuje. Może mieć to podłoże psychogenne, mieć związek z zaburzeniami ośrodka termoregulacji, ale także być objawem niektórych chorób: układu krążenia, chorobom endokrynologicznym i metabolicznym (np. nadczynności tarczycy, cukrzycy) czy infekcyjnym.

Jeśli zauważysz, że pocisz się w trakcie odpoczynku, podczas snu albo musisz w ciągu dnia kilkukrotnie zmieniać ubranie, możesz cierpieć na nadmierną potliwość, którą warto skonsultować z lekarzem.

Objawy tego schorzenia obejmują nie tylko nadmierne pocenie się, plamy potu i zniszczone ubrania, ale także mogą powodować zawstydzenie, odczuwanie niepokoju, unikanie kontaktu fizycznego czy zajęć towarzyskich, a nawet depresję i izolację.

JAK SOBIE PORADZIĆ Z NIEPRZYJEMNYM ZAPACHEM I NADMIERNYM POCENIEM SIĘ?

1. Używaj antyperspirantu. Ten produkt to coś zupełnie innego niż dezodorant. Dezodorant zapobiega nieprzyjemnemu zapachowi ciała, natomiast antyperspirant zatyka gruczoły potowe, blokując pot. Poszukaj kosmetyku, który zawiera 10% lub 20% chlorek glinu, związek chemiczny, który przeciwdziała nadmiernej potliwości, regulując pracę gruczołów potowych. Poza tym eliminuje i maskuje przykry zapach.
2. Miej przy sobie koszulkę na zmianę. Pocenie się pod wpływem stresu trudno kontrolować, dlatego dobrym pomysłem może być trzymanie dodatkowej koszulki w szkolnej szafce albo w plecaku.
3. Wybieraj ubrania z włókien naturalnych, które pozwalają skórze oddychać. Koszulki z poliestru czy swetry z akrylu sprawiają, że Twoje ciało jeszcze bardziej się nagrzewa i produkuje jeszcze większe ilości potu. Jeśli zmagasz się z nadmierną potliwością, możesz sięgnąć po koszulki, które doskonale wchłaniają pot i zapobiegają wstydliwym plamom na ubraniu.

Pamiętaj o tym, że nadmierną potliwość można opanować i że nie musi ona wpływać negatywnie na Twoje codzienne życie. Jeśli wypróbowałaś_eś wszystkie dostępne opcje, ale nadal mocno się pocisz, porozmawiaj o tym z rodzicami oraz lekarzem.