PATRYCJA ROGULSKA. „W POLSCE SEKSUALNOŚĆ CZĘSTO KOJARZY SIĘ Z ROZWIĄZŁOŚCIĄ”

Patrycja Rogulska to edukatorka seksualna młodzieży. Prowadzi nieformalną grupę Więcej Światła!, która uczy młodzież na temat seksualności. Specjalistka z zakresu social mediów, marketingu i fundraisingu, związana z organizacjami pozarządowymi. Patrycja to jedna ze stu osób, które znalazły się na naszej liście 100 SEXEDPL i Forbes Women.

Skąd czerpałaś wiedzę o seksie i seksualności?

Patrycja Rogulska: W czasie kiedy dorastałam informacje na temat seksu i seksualności nie były łatwo dostępne. Nie było internetu, edukacji seksualnej, publikacji było zaledwie kilka. Podstawowe informacje przekazali mi rodzice (o miesiączce, o tym kiedy zachodzi się w ciążę, jak się zmienia moje ciało). A pierwszą książką o seksie w mojej biblioteczce była „Seks. Co, jak, dlaczego? Przewodnik dla nastolatków” Jane Goldman, którą dostałam od mojego ówczesnego chłopaka. To był 1999 rok. Z czasem kolekcja książek dotyczących seksualności, dojrzewania, miesiączkowania na mojej półce powiększała się, a dziś mogę prowadzić warsztaty dla młodzieży i odpowiadać na pytania, które pojawiały się również w mojej głowie kiedy byłam nastolatką.

Czy rodzice rozmawiali z Tobą o seksie? Czy seks był tematem tabu?

Miałam szczęście. Rodzice rozmawiali ze mną na temat dojrzewania, ciąży i miesiączki. Wiedziałam dość dużo kiedy miałam 12-13 lat. Seks nie był w naszym domu tabu, wiedziałam, że mogę zadać każde pytanie, a oni będą starali się na nie odpowiedzieć najlepiej, jak będą mogli.

Dlaczego tak trudno jest w Polsce rozmawiać otwarcie o seksualności?

W Polsce seksualność niestety często kojarzy się z rozwiązłością, a swobodne mówienie o niej z brakiem pokory i wyuzdaniem. Katolickie wychowanie, którego większość z nas doświadcza, naznacza nas wieloma stereotypami, których trudno nam się pozbyć czasem do końca życia. Konserwatywne wartości i tradycyjne wychowanie zdecydowanie wpływają na chęć utrzymywania norm i nieprzekraczania strefy wyznaczonej przez ogólnie panujące tabu dotyczące seksualności.

W jakich tematach związanych z edukacją seksualną nastolatki/dorośli mają braki?

Niestety braki zarówno w grupie nastolatków, jak i dorosłych są spore. Począwszy od takich podstaw jak umiejętność nazwania części ciała, wskazania, gdzie znajdują się narządy rozrodcze lub gdzie produkowane są np. plemniki, przez brak wiedzy dotyczącej antykoncepcji, chorób przenoszonych drogą płciową, po umiejętności komunikacji z drugą osobą, stawiania granic, budowania zdrowej relacji. 

Jestem zwolenniczką pracy u podstaw. Umiejętności miękkie powinniśmy wprowadzać już na samym początku edukacji. Dzięki temu dzieci, a później młodzież i wreszcie dorośli będą umieli wchodzić w relacje, cieszyć się dobrym partnerstwem i dzięki temu też seksem. 

W jaką wiedzę i umiejętności wyposażyć dziecko,  żeby mogło przygotować się świadomie do rozpoczęcia życia płciowego?

W programie warsztatów, które przeprowadzam z młodzieżą (opracowanym przez niesamowite Aleksandrę Dulas i Annę Jurek z Fundacji Nowoczesnej Edukacji SPUNK) jest kilka podstawowych tematów, które w mojej opinii powinny znaleźć się w każdej podstawie programowej. Zawsze przeprowadzamy ćwiczenia językowe, w których odwołujemy się do koncepcji językowego obrazu świata, czyli rozmawiamy o tym, jak język, którego używamy, kształtuje nasze widzenie świata, relacji międzyludzkich i siebie samych. Zastanawiamy się nad tym, jaki wizerunek kobiety i mężczyzny kreują media i jak to wpływa na postrzegania płci, samych siebie i tego jak patrzymy na inne osoby.

Rozmawiamy o stawianiu granic, o tym kiedy mówimy „nie”, co to dla nas znaczy i co znaczy kiedy nasze „nie” nie jest respektowane. Omawiamy rodzaje przemocy i sposoby radzenia sobie w takich sytuacjach.

Te podstawowe rzeczy oraz otwarte rozmowy na temat seksu, pierwszego razu, budowanie poczucia własnej wartości u dziecka są bazą do jego radzenia sobie w świecie i w relacjach z innymi.

Jakie zagrożenia, negatywne zjawiska wynikają z braku mądrej edukacji seksualnej?

Brak edukacji seksualnej jest również edukacją seksualną! Nieznajomość kwestii związanych z własnym ciałem, tym jak może się zmieniać w czasie dojrzewania, może mieć negatywny wpływ na samoocenę i poczucie własnej wartości. 

Nieświadomość ryzyka związanego z życiem seksualnym może prowadzić do niechcianych ciąż i chorób przenoszonych drogą płciową. Brak zrozumienia pojęcia zgody i brak umiejętności rozpoznawania i reagowania na niebezpieczne sytuacje może zwiększać ryzyko seksualnego wykorzystania i przemocy, może utrwalać stereotypy oraz dyskryminować osoby m.in. ze względu na płeć.

Mądra edukacja seksualna ma na celu wyposażenie młodych ludzi w odpowiednią wiedzę i umiejętności, które są kluczowe dla ich zdrowego i odpowiedzialnego życia seksualnego.