ASEKSUALNOŚĆ. CZYM JEST I JAK ZROZUMIEĆ SWOJĄ TOŻSAMOŚĆ

Opublikowano: 4 lipca 2023
Ostatnia aktualizacja: 29 października 2024

Coraz więcej osób głośno mówi, że identyfikuje się z aseksualnością i dzieli swoimi doświadczeniami. Ten termin nie jest bowiem zaburzeniem, chorobą czy modą. Nieodczuwanie pociągu seksualnego skierowanego w stronę innych ludzi, nie jest problemem i nie wymaga interwencji. Samo w sobie; oczywiście osoby aseksualne, tak jak wszystkie inne, mogą potrzebować pomocy lekarskiej czy psychologicznej w różnych sprawach. Osoby aseksualne to bardzo różnorodna grupa osób, które różnią się swoimi potrzebami, a sama aseksualność to termin-parasol, spektrum.

Z tego artykułu dowiesz się o tym:

Czym jest aseksualność?

Czy aseksualność to zaburzenie?

Czy osoby aseksualne mogą być w romantyczych związkach?

Czy każda osoba aseksualna nie uprawia seksu?

Jak wyglądają relacje z osobami aseksualnymi?

Jak rozpoznać swoją orientację seksualną?

Kim są osoby greyseksualne i demiseksualne?

Czy niskie libido i aseksualność jest tym samym?

Czy aseksualność i celibat są tożsame?

CZYM JEST ASEKSUALNOŚĆ?

DEFINICJA ASEKSUALNOŚCI I SPEKTRUM ORIENTACJI

Aseksualność można najprościej zdefiniować jako brak odczuwania pociągu seksualnego. To, o czym należy pamiętać w przypadku aseksualności, to to, że aseksualność jest spektrum. To bardzo szeroki wachlarz odczuć i pod tym pojęciem-parasolem jest miejsce dla bardzo wielu różnych osób z ich różnorodnymi zachowaniami.

CZYM ASEKSUALNOŚĆ RÓŻNI SIĘ OD ABSTYNENCJI I CELIBATU?

Aseksualność nie jest tym samym, co abstynencja seksualna czy utrata potrzeb seksualnych. Aseksualność nie jest też zaburzeniem seksualnym, ani chorobą.

ASEKSUALNOŚĆ A TOŻSAMOŚĆ PŁCIOWA – CO WARTO WIEDZIEĆ

To, co ważne — aseksualność nie ma związku z tożsamością płciową. Osobami aseksualnymi mogą być osoby każdej płci, osoby transpłciowe, osoby niebinarne.

O uznanie aseksualności za pełnowymiarową i pełnowartościową orientację seksualną walczy (z poparciem dużej części środowiska naukowego) bardzo wielu aktywistów i aktywistek, a także osób, które identyfikują się z tym pojęciem.

CZY ASEKSUALNOŚĆ TO ZABURZENIE?

Aseksualność nie jest uznawana za zaburzenie. Jest to jedna z orientacji seksualnych i oznacza brak odczuwania pociągu seksualnego do innych osób. Aseksualność jest naturalną częścią spektrum seksualności i nie jest klasyfikowana jako problem medyczny czy psychiczny.

BRAK POCIĄGU SEKSUALNEGO A ZDROWIE PSYCHICZNE

W przypadku aseksualności brak pociągu seksualnego jest naturalną cechą tożsamości danej osoby i nie wiąże się z zaburzeniami zdrowia psychicznego. Osoby aseksualne, które akceptują swoją orientację, zwykle nie odczuwają z tego powodu problemów emocjonalnych. Czasem jednak presja społeczna lub niezrozumienie ze strony otoczenia mogą prowadzić do dyskomfortu, obniżonego nastroju lub poczucia wyobcowania.

GDZIE SZUKAĆ WSPARCIA I ZROZUMIENIA JAKO OSOBA ASEKSUALNA?

Może szukać informacji o aseksualności w internecie. Polecamy strony organizacji i stowarzyszeń, które zajmuje się tematem aseksualności. To między innymi:

Stowarzyszenie Asfera

AVEN (Asexual Visibility and Education Network): to jedna z największych organizacji zajmujących się aseksualnością. Oferuje zasoby, fora dyskusyjne i artykuły na temat aseksualności.

Stowarzyszenie Miłość Nie Wyklucza

Lambda

Warto także poszukać lokalnych grup wsparcia lub organizacji, które zajmują się tematyką LGBTQ+, ponieważ mogą one oferować cenne informacje i wsparcie dla osób aseksualnych.

Jeśli potrzebujesz wsparcia, rozmowy, albo masz jakieś pytania, pamiętaj, że zawsze możesz wysłać anonimową wiadomość do naszych ekspertów na Tellonymie. Możesz również skorzystać z naszej bezpłatnej i w pełni anonimowej Antyprzemocowej Linii Pomocy pod numerem 720 720 020.

ASEKSUALNOŚĆ A ŻYCIE W ZWIĄZKU – NAJCZĘŚCIEJ ZADAWANE PYTANIA

Aseksualność nie wyklucza miłości, intymności ani bliskości – wymaga jedynie, by relacja była dostosowana do specyficznych potrzeb i komfortu obu osób partnerskich. Niektóre pary decydują się na alternatywne formy związków, np. otwarte związki, aby uwzględnić różnorodne potrzeby seksualne. Inni natomiast preferują monogamiczne związki romantyczne, które dostosowują do aseksualnych potrzeb.

CZY OSOBY ASEKSUALNE MOGĄ BYĆ W ROMANTYCZNYCH ZWIĄZKACH?

Tak, osoby aseksualne mogą jak najbardziej być w romantycznych związkach. Aseksualność odnosi się do braku pociągu seksualnego, ale nie wyklucza romantycznych uczuć ani potrzeby bliskości emocjonalnej. Romantyczne związki osób aseksualnych mogą wyglądać różnie w zależności od ich indywidualnych preferencji i potrzeb.

Osoby aseksualne często pragną intymności emocjonalnej, bliskości fizycznej (np. przytulanie, trzymanie się za ręce), i innych wyrazów czułości. W związkach aseksualnych wzajemna komunikacja jest kluczowa, aby ustalić, jakie formy intymności są komfortowe i satysfakcjonujące dla obu stron.

Aseksualność nie wyklucza romantyczności – osoby aseksualne mogą tworzyć pełne miłości i bliskości związki, które są satysfakcjonujące emocjonalnie, choć niekoniecznie obejmują aspekt seksualny.

CZY KAŻDA OSOBA ASEKSUALNA NIE UPRAWIA SEKSU?

To bardzo częsta konkluzja i bardzo popularne myślenie o osobach aseksualnych. To nie jest prawda. Jak wspomniałam – aseksualność to spektrum, a osoby aseksualne są bardzo różne.

Część z nich faktycznie nigdy nie będzie chciało uprawiać seksu, ani podejmować żadnych czynności seksualnych. Ale wśród osób aseksualnych znajdą się takie, które w odpowiednich warunkach, z różnych powodów będą podejmowały takie, a nie inne zachowania seksualne. I nie oznacza to, że nie są już aseksualne, że coś się zmieniło. Pamiętajcie, że nie kwestionujemy tożsamości płciowych, ani orientacji seksualnych innych ludzi. Tylko oni wiedzą na pewno, kim są i kim nie są. Nie podważamy i nie oceniamy ich doświadczeń, dlatego, że coś wydaje się być dla nas zbyt skomplikowane lub my we własnym życiu odczuwamy to inaczej.

RELACJE Z OSOBAMI ASEKSUALNYMI – JAK WYGLĄDAJĄ?

Osoby aseksualne mogą tworzyć udane i satysfakcjonujące relacje z innymi ludźmi. Możliwe są udane związki osób aseksualnych z osobami nieaseksualnymi – to jak one funkcjonują, zależy od potrzeb obu osób. Seks i zachowania seksualne nie są jedynym sposobem na budowanie intymności w związku, nie wszystkie osoby ich potrzebują. Ważne jest, by obie osoby będące w związku były świadome relacji, jaką budują i każde z nich czuło się w niej w pełni dobrze.

Jeśli ktoś znajduje się w spektrum aseksualności i odczuwa pociąg romantyczny i/lub seksualny w określonych warunkach, ten pociąg może dotyczyć osób różnych płci. Osoby aseksualne mogą więc tworzyć związki z osobami innej płci niż ich własna lub tej samej płci. Czyli można być np. osobą aseksualną i heteroromantyczną.

INTYMNOŚĆ W ZWIĄZKACH ASEKSUALNYCH – BEZ POTRZEBY SEKSUALNEJ

Osoby aseksualne nie odczuwają pociągu seksualnego ani nie mają wewnętrznej potrzeby aktywności związanych z seksem, ale nie znaczy to, że żadna z nich nie uprawia seksu. Wiele osób aseksualnych jest w związkach z partnerami seksualnymi i wiele z nich znajduje sposoby, aby cieszyć się seksem.

JAK ROZPOZNAĆ SWOJĄ ORIENTACJĘ SEKSUALNĄ?

Orientacja seksualna opisuje kierunek naszego pociągu seksualnego, czyli tego, jakich osób pożądamy i z jakimi chcemy uprawiać seks. Można być osobą heteroseksualną, homoseksualną, biseksualną lub inaczej się określającą. Można być osobą aseksualną, czyli nie odczuwać w ogóle lub rzadko pociągu seksualnego do innych osób.

Zwracaj uwagę na swoje myśli i uczucia. Obserwuj, kto przykuwa Twoją uwagę. Jak się czujesz przy różnych ludziach. Kto jest dla Ciebie atrakcyjny, czy ktoś Cię pociąga, jeśli tak, to kto. O kim marzysz i śnisz, jeśli się zakochujesz, to w kim, z kim wyobrażasz sobie związek, przy kim czujesz się swobodnie. Zastanów się, które orientacje najlepiej oddają to, co w sobie zaobserwowałaś_eś. 

W JAKI SPOSÓB AKCEPTOWAĆ SWOJĄ SEKSUALNOŚĆ?

Akceptacja swojej seksualności jest procesem, który może wymagać czasu, refleksji i wsparcia. Jest to ważny krok do budowania zdrowego poczucia własnej wartości oraz pełniejszego i bardziej autentycznego życia.

Zrozum, że każda orientacja jest naturalna i zdrowa. Zadbaj o wewnętrzne poczucie akceptacji, które opiera się na rozpoznaniu, że Twoja seksualność to część Ciebie, a nie coś, co należy zmieniać lub ukrywać.

Dołącz do społeczności (np. grupy wsparcia, fora internetowe) osób, które mają podobne doświadczenia. Aseksualność, homoseksualność, demiseksualność i inne orientacje mają swoje społeczności, które mogą oferować wsparcie i zrozumienie.

Jeśli czujesz się zagubiona_y, wsparcie terapeutyczne może pomóc w lepszym zrozumieniu siebie, pokonaniu ewentualnych lęków czy wewnętrznych konfliktów związanych z seksualnością.

SPEKTRUM ASEKSUALNOŚCI – JAKIE SĄ JEGO RODZAJE

Nie da się wymienić i nazwać wszystkich przejawów aseksualności, bo każda osoba aseksualna trochę inaczej przeżywa swoją aseksualność (tak samo, jak np. każda osoba hetero- czy homoseksualna inaczej przeżywa swoją orientację).

KIM SĄ OSOBY GREYSEKSUALNE I DEMISEKSUALNE

Pod parasolem aseksualności znajdują się osoby grayseksualne (możecie się też spotkać z określeniem gray-A lub gray-aseksualne). Osoby grayseksualne mogą odczuwać pociąg seksualny do innych osób pod pewnymi warunkami. Na przykład tak jak osoby demiseksualne, czyli osoby, które zaczynają odczuwać pociąg seksualny wtedy, gdy zbudują z kimś głęboką więź emocjonalną.

AROMANTYCZNOŚĆ I ASEKSUALNOŚĆ – CZY ZAWSZE WYSTĘPUJĄ RAZEM

W spektrum aseksualności znajdują się też osoby aromantyczne, które nie odczuwają pociągu romantycznego do innych osób niezależnie od ich płci.

INNE PRZEJAWY ASEKSUALNOŚCI – JAK RÓŻNE MOGĄ BYĆ ODCZUCIA?

Spektrum aseksualności jest bardzo szerokie i obejmuje różnorodne potrzeby oraz odczucia. To, co łączy osoby aseksualne, to brak typowego pociągu seksualnego, jednak ich potrzeby emocjonalne i romantyczne są niezwykle różnorodne. Każda osoba ma swoje indywidualne potrzeby i preferencje, a aseksualność można rozumieć jako osobistą, zmienną i wyjątkową część tożsamości.

Aseksualność nie oznacza braku potrzeby dotyku czy fizycznej intymności. Wiele osób aseksualnych ceni sobie fizyczną bliskość, jak przytulanie, trzymanie się za ręce czy masaże, które nie mają charakteru seksualnego.

CZĘSTO MYLONE POJĘCIA ZWIĄZANE Z ASEKSUALNOŚCIĄ

Aseksualność bywa często mylona z abstynencją, celibatem, czy brakiem libido. Rozróżnienie tych pojęć pomaga w lepszym zrozumieniu aseksualności jako złożonej orientacji, nie sprowadzającej się jedynie do braku zainteresowania seksem, ale obejmującej szerokie spektrum potrzeb emocjonalnych i intymnych.

BRAK ZAINTERESOWANIA SEKSEM A NISKI POPĘD SEKSUALNY

Brak zainteresowania seksem oznacza, że osoba nie odczuwa potrzeby lub chęci angażowania się w aktywność seksualną. Może to być związane z osobistymi preferencjami, światopoglądem, orientacją seksualną (np. aseksualność), lub chwilowymi okolicznościami (np. stres, problemy emocjonalne). Niski popęd seksualny oznacza zmniejszenie intensywności pragnienia seksualnego, które może być spowodowane przez różne czynniki biologiczne, psychologiczne, emocjonalne lub związane ze stylem życia. Utrata libido (czyli popędu seksualnego) może być także związana z zaburzeniami hormonalnymi, skutkami ubocznymi leków, chorobami przewlekłymi, czy problemami w relacjach.

ASEKSUALNOŚĆ KONTRA BRAK LIBIDO – CO JE ODRÓŻNIA

Utrata libido może mieć wiele przyczyn, w tym medycznych, psychologicznych i związanych z wiekiem. Jeśli wcześniej odczuwałe_aś pożądanie seksualne, ale nie odczuwasz go już w takim samym stopniu lub wcale, i jest to coś, co Cię martwi, porozmawiaj ze specjalistą.

Brak libido to stan, w którym osoba doświadcza niskiego lub zanikającego pożądania seksualnego, ale nie jest to związane z tożsamością seksualną. Może mieć charakter przejściowy i być spowodowany przez różne czynniki, jak stres, zmęczenie, choroby, leki, zaburzenia hormonalne (np. niski poziom testosteronu, problemy z tarczycą) lub psychiczne, jak depresja. Brak libido często ulega zmianie w zależności od sytuacji życiowej, leczenia lub terapii.

ASEKSUALNOŚĆ A CELIBAT – CZYM SIĘ RÓŻNIĄ

Celibat to świadome powstrzymanie się od życia seksualnego i intymnych relacji. W
kontekście singli, decyzja o celibacie może wynikać z różnych powodów – religijnych, osobistych, a nawet związanych ze stylem życia. Dla niektórych osób celibat jest zgodny z ich przekonaniami religijnymi, gdzie rezygnacja z życia seksualnego ma na celu skupienie się na duchowości i praktykach religijnych. Singielki i single mogą decydować się na celibat, aby skupić się na samorealizacji, karierze zawodowej lub innych pasjach. Dla wielu osób celibat może być sposobem na uniknięcie komplikacji emocjonalnych związanych z relacjami, takich jak bóle serca, zazdrość czy rozczarowanie.

Celibat wśród singli nie jest jedynie brakiem relacji intymnych, ale świadomym wyborem, który może mieć głębokie psychologiczne i emocjonalne konsekwencje. Dla niektórych jest to droga do osobistego rozwoju, dla innych – sposób na zrozumienie siebie i swoich pragnień¹.

Aseksualność nie jest tym samym, co bycie w celibacie. Celibat to wybór, którego dokonujesz, a aseksualność to tożsamość seksualna — czyli to, kim jesteś.

WNIOSKI – ASEKSUALNOŚĆ JAKO PEŁNOPRAWNA ORIENTACJA

Tak jak heteroseksualność, homoseksualność, biseksualność czy panseksualność, aseksualność jest różnorodnym i ważnym elementem spektrum ludzkiej seksualności. Aseksualność nie jest uznawana za zaburzenie czy problem zdrowotny – to po prostu orientacja, która stanowi część normalnych, naturalnych różnic w ludzkiej seksualności. W klasyfikacjach psychologicznych i medycznych (np. Amerykańskie Towarzystwo Psychologiczne, Światowa Organizacja Zdrowia) aseksualność nie jest traktowana jako stan wymagający terapii.

ROLA AKCEPTACJI SEKSUALNOŚCI W SPOŁECZEŃSTWIE

Dzięki coraz większej świadomości na temat aseksualności, osoby aseksualne mogą obecnie łatwiej znaleźć wsparcie i grupy, które pomagają w rozwijaniu zdrowych, zrozumiałych relacji. W ostatnich latach aseksualność stała się bardziej widoczna w kulturze i mediach, co pomaga zwiększyć świadomość społeczną i pokazuje aseksualność jako naturalną orientację.

Kasia Koczułap – psycholożka z wykształceniem seksuologicznym. Jest autorką projektu “Co z tym seksem”, aktywistką i promotorką rzetelnej edukacji seksualnej i zdrowia seksualnego. Wspiera SEXEDPL przy projektach edukacyjnych.

1. „Singiel. Źródła samotności” – Bogdan Wojciszke, Maria Kaźmierczak. ↩︎