5 min read
Menopauza to naturalna część naszego życia. Dotyczy każdego człowieka, ponieważ albo jesteś osobą, która będzie ją miała, albo znasz kogoś, kto jej doświadczy. Kiedy przechodzimy menopauzę? Jakie są objawy? Jak długi jest ten proces? Dlaczego coraz więcej osób z pochwą i to przed 40 rokiem życia zgłasza lekarzowi pierwsze przekwitania? To nie jest powód do wstydu, tylko część naszego życia, dlatego chcemy głośno mówić o menopauzie. Postanowiliśmy odpowiedzieć na pytania, które najczęściej zadajecie w internecie.
CZYM JEST MENOPAUZA I CO SIĘ DZIEJE W JEJ TRAKCIE?
Menopauza to stan biologiczny, w którym kobieta przestaje miesiączkować i nie może już naturalnie zajść w ciążę. Formalnie menopauza to ostatnia miesiączka. Czas przed, gdy pojawiają się pierwsze objawy, nazywa się perimenopauzą, a po — postmenopauzą. Wszystko razem określa się mianem transformacji menopauzalnej. Kobiety wchodzą w okres okołomenopauzalny w różnym wieku i mogą doświadczać różnych objawów. Chociaż menopauza jest naturalną częścią starzenia się, może rozpocząć się wcześniej (średni wiek menopauzy wynosi 45-55 lat), np. przez usunięcie jajników, konkretne leki, chemioterapię, tranzycję, cukrzycę typu I, Hashimoto, miastenię (to taka choroba autoimmunologiczna) i tak dalej.
W JAKIM WIEKU ZACZYNA SIĘ MENOPAUZA?
Na ogół pojawia się między 45. a 55. rokiem życia. Średni wiek, w którym w Polsce ma się menopauzę, to 51 lat. Absolutnie nie oznacza to jednak, że przed pięćdziesiątką nie ma się co menopauzy spodziewać! Jedna na 100 kobiet doświadcza przedwczesnej menopauzy przed 40. rokiem życia.
CZY BĘDĘ MIEĆ MENOPAUZĘ W TAKIM WIEKU, W JAKIM MOJA MAMA?
Tak. Wiek Twojej mamy w momencie menopauzy może być pewną wskazówką dla Ciebie.
MENOPAUZA: JAKIE SĄ PIERWSZE OBJAWY?
Czas trwania i nasilenie objawów jest różne u różnych osób. Pierwsze, co przychodzi najczęściej na myśl, to uderzenia gorąca, ale bardzo częstymi i niezwykle uciążliwymi symptomami są także obniżenie nastroju, stany lękowe, mgła mózgowa czy problemy ze snem. Objawy mogą wpływać zarówno na zdrowie fizyczne, jak i psychiczne.
Do najczęstszych należą:
Uderzenia gorąca
Nocne poty
Problemy z pamięcią
Trudności z koncentracją lub mgła mózgowa
Wahania nastroju
Stany lękowe
Bezsenność
Spadek libido
Suchość pochwy i dyskomfort podczas seksu penetracyjnego
Nieregularny okres
Bóle głowy
Kołatanie serca
Sztywność i bóle stawów
Zmniejszona masa mięśniowa
Nawracające infekcje intymne
Zwiększone ryzyko osteoporozy
Mogą pojawić się również takie objawy jak:
Zmęczenie
Drażliwość
Przybieranie na wadze
Nietrzymanie moczu
Wypadanie włosów
Wzdęcia
Nudności i problemy trawienne
Depresja
Sucha i swędząca skóra
Zawroty głowy
Słabe lub łamliwe paznokcie
Krwawienie z dziąseł
Bolesność piersi
Zmiana zapachu ciała
Pieczenie w ustach
Parestezje (nieprzyjemne uczucie mrowienia lub drętwienia rąk i dłoni)
Uczucie porażenia prądem.
ILE TRWA MENOPAUZA?
Menopauza to technicznie jeden pełny rok bez krwawienia, a perimenopauza to etap przed ostatnią miesiączką, znany również jako przejście menopauzalne. Dojrzewanie i perimenopauza są podobne, ponieważ oba wiążą się ze zmianami hormonalnymi, mogą trwać od czterech do ośmiu lat (choć zdarza się, że objawy utrzymują się dłużej).
CZYM JEST PRZEDWCZESNA MENOPAUZA?
Menopauza zwykle rozpoczyna się między 45. a 55. rokiem życia. Niektóre osoby mogą jednak doświadczyć jej już w wieku 35 lat. Jeśli jesteś w wieku od 35 do 45 lat i nie miesiączkujesz od trzech miesięcy lub dłużej, być może przechodzisz menopauzę wcześniej. Wczesna menopauza jest stosunkowo rzadka. Przedwczesna menopauza jest jeszcze mniej powszechna – tylko około 1 procent kobiet przechodzi menopauzę przed 40 rokiem życia. Doświadczenie menopauzy w wieku od 40 do 45 lat nazywane jest wczesną menopauzą i występuje u około 5 do 7 procent populacji, więc można bezpiecznie powiedzieć, że co najmniej 7 procent kobiet przechodzi menopauzę wcześnie lub przedwcześnie.
Objawy wczesnej menopauzy są podobne do zwykłej menopauzy:
Nieregularne miesiączki
Brak miesiączki
Uderzenia gorąca
Nocne poty
Suchość pochwy
Wahania nastroju
Jeśli miesiączka nie wystąpiła u Ciebie od trzech lub więcej miesięcy, należy skonsultować się z lekarzem. Oprócz menopauzy istnieje wiele innych powodów braku miesiączki, takich jak:
Stres
Ciąża
Choroba
Zmiana diety lub aktywności fizycznej.
Wczesna lub przedwczesna menopauza może wystąpić z dwóch powodów: przedwczesnej niewydolności jajników (POI, z ang. primary ovarian insufficiency) lub przedwczesnego wygasania czynności jajników.
W obu przypadku komórka jajowa nie dojrzewa lub nie jest uwalniana, co powoduje zatrzymanie miesiączki. Procesy te są uważane za normalne, gdy występują w późniejszym okresie życia. Jeśli wystąpią wcześnie, lekarz prawdopodobnie sprawdzi, czy nie ma innej przyczyny.
Przedwczesna menopauza może być spowodowana spontanicznymi czynnikami, takimi jak:
Historia rodzinna. Pokrewieństwo z kobietami, u których w przeszłości występowała wczesna lub przedwczesna menopauza.
Predyspozycje genetyczne.
Zaburzenia metaboliczne.
CZY WIĘKSZA AKTYWNOŚĆ SEKSUALNA MOŻE OPÓŹNIAĆ MENOPAUZĘ?
Badanie opublikowane w 2020 roku wykazało, że kobiety bardziej aktywne seksualnie (które w ciągu ostatniej dekady uprawiały seks minimum raz w tygodniu) były o około 28% mniej narażone na wczesną menopauzę niż kobiety, których aktywność była mniejsza. „Przeanalizowaliśmy szeroki zakres zmiennych, w tym poziom hormonów estrogenowych, palenie tytoniu i BMI, a związek pozostaje, ale nie oznacza to, że zachowania seksualne koniecznie opóźniają menopauzę” – powiedziała prof. Ruth Mace, współautorka badania.
Badanie nie wyjaśnia dokładnego związku między seksem a menopauzą, ale pokazuje taką możliwość. Musimy poczekać na dalsze badania, które mogą ustalić możliwą korelację między częstotliwością uprawiania seksu a późniejszą menopauzą.
DEPRESJA I PROBLEMY ZDROWIA PSYCHICZNEGO W OKRESIE PERIMENOPAUZY
Okres poprzedzający menopauzę (zwany perimenopauzą) to dla niektórych kobiet fizyczny i emocjonalny rollercoaster. Zmiany hormonalne w okresie okołomenopauzalnym mogą mieć wpływ na zdrowie psychiczne. Możesz doświadczać uczucia przytłoczenia, stresu, niepokoju. Badania sugerują, że ponad połowa wszystkich kobiet w okresie okołomenopauzalnym zgłasza nasilenie objawów depresyjnych. Zmian nastroju doświadczanych w wyniku menopauzy nie należy jednak mylić z depresją.
Perimenopauza może obejmować takie obawy, jak:
Obniżenie nastroju
Uczucie napięcia lub zdenerwowania
Epizod depresyjny
Problemy z pamięcią
Ataki paniki lub odczuwanie niepokoju
Utrata pewności siebie
Gniew i drażliwość
Słaba koncentracja (mgła mózgowa).
Znaczące zmiany w poziomie hormonów, zwłaszcza estrogenu, mogą powodować wyraźne zmiany w samopoczuciu.
Te same hormony, które kontrolują cykl menstruacyjny, wpływają również na serotoninę, substancję chemiczną mózgu, która odpowiada za dobre samopoczucie i szczęście. Gdy poziom hormonów spada, spada również poziom serotoniny, co przyczynia się do zwiększonej drażliwości, niepokoju i smutku.
Spadający poziom estrogenu i progesteronu może wywoływać wahania nastroju, które sprawiają, że jesteś mniej zdolna do radzenia sobie z rzeczami, które wcześniej nie sprawiały Ci żadnego problemu. U niektórych kobiet te spadki hormonalne mogą wywołać epizod depresyjny, szczególnie u osób, które w przeszłości przeszły poważną depresję. Wahania nastroju można leczyć. Jeśli emocjonalne wzloty i upadki w okresie okołomenopauzalnym wpływają na normalne codzienne czynności (praca, szkoła, hobby) lub relacje, porozmawiaj z lekarzem.
Po ustabilizowaniu się poziomu hormonów mogą ustąpić wahania nastroju. Jeśli jednak cierpisz na poważną depresję, trudno przewidzieć, czy po menopauzie poczujesz się lepiej. Depresja jest chorobą nawracającą — czasami stan zdrowia poprawia się na długi czas, a czasami pogarsza się niespodziewanie.
CZY POSIADANIE WIĘKSZEJ LICZBY DZIECI OPÓŹNIA MENOPAUZĘ?
Ponieważ ciąża powoduje „wstrzymanie” miesiączki i owulacji, teoretyzowano, że duża liczba ciąż może opóźniać menopauzę. Jednak wyniki norweskiego badania opublikowanego w lutym 2020 roku przeczą temu założeniu. Po przeanalizowaniu danych dotyczących blisko 300 tys. kobiet badacze odkryli, że kobiety, które urodziły troje dzieci, miały najwyższy średni wiek w momencie menopauzy, wynoszący 51,36 lat, a kobiety, które nigdy nie rodziły, doświadczały menopauzy w wieku średnio 50,55 lat.
Jednak kobiety, które rodziły więcej niż trzy razy, nie przechodziły menopauzy później, czego można by się spodziewać, gdyby ciąże naprawdę opóźniały menopauzę. Autorzy stwierdzili, że wyniki „kwestionują założenie, że przerwanie owulacji w czasie ciąży opóźnia menopauzę”.
WCZEŚNIE MIAŁAM PIERWSZĄ MIESIĄCZKĘ. CZY TO OZNACZA, ŻE WCZEŚNIE PRZEJDĘ MENOPAUZĘ?
Naukowcy przeanalizowali dane z dziewięciu badań z udziałem 51 450 kobiet, które osiągnęły menopauzę średnio w wieku 50 lat. Około 10 procent z nich doświadczyło przedwczesnej menopauzy (przed 40 rokiem życia) lub wczesnej menopauzy (w wieku od 40 do 44 lat). Kobiety, które zaczęły miesiączkować w wieku 11 lat lub młodszym, były o 80 procent bardziej narażone na przedwczesną menopauzę i o 31 procent na wczesną menopauzę niż kobiety, które zaczęły miesiączkować, mając 13 lat lub więcej. Ryzyko wczesnej menopauzy było większe u kobiet, które zaczęły miesiączkować wcześnie i nie miały dzieci. Było ono pięciokrotnie większe w porównaniu z kobietami, których miesiączki zaczęły się w wieku 12 lat lub później i które miały dwoje lub więcej dzieci.
