NASIENIE/SPERMA

Jak powinna wyglądać sperma? Czy pachnie i smakuje? Jaki czas plemniki mogą przeżyć w pochwie lub na pościeli?

Sperma to wydzielina organizmu zawierająca męskie komórki rozrodcze, czyli plemniki.

Nasienie wydobywa się z ujścia cewki moczowej w momencie orgazmu – jest to wytrysk (ejakulacja).

Oprócz plemników nasienie zawiera jeszcze wiele dodatkowych składników (m.in. białka, węglowodany, tłuszcze, enzymy, mikroelementy, witaminy). Znajdują się tam również elementy komórkowe (leukocyty, komórki nabłonkowe, komórki spermatogenezy. To komórki, z których powstają plemniki).

Plemniki są wytwarzane w jądrach, po czym transportowane są do najądrzy, gdzie dojrzewają.

Płyn nasienia, w którym zawieszone są plemniki, wytwarzany jest w jądrach, najądrzach, gruczole krokowym (nazywanym też: prostata, stercz), pęcherzykach nasiennych, gruczołach okołocewkowych. 

Nasienie i sperma to synonimy. Nasienie to polska nazwa, a sperma to spolszczenie od angielskiej nazwy plemnika (ang. sperm). 

JAK DŁUGO ŻYJĄ PLEMNIKI W CIELE DRUGIEJ OSOBY?

Po wytrysku w pochwie plemniki przeżyją tylko kilka godzin z powodu kwaśnego środowiska pochwy. Tylko część z plemników przedrze się z pochwy do szyjki macicy i dalej do macicy i jajowodów. Jednak te plemniki, które przedostaną się do macicy, mogą schować się w zagłębieniach jej tkanki. Tam mają na tyle sprzyjające warunki, by przetrwać kilka, a w wyjątkowych przypadkach nawet kilkanaście dni.

Biorąc pod uwagę czas przeżycia plemników w drogach rodnych kobiety, czas przeżycia komórki jajowej, nieregularność cyklu miesięcznego, owulację z jednego lub obu jajników to nie ma 100% pewnego dnia do odbycia stosunku bez zabezpieczenia i ryzyka ciąży.

Oznacza to, że nawet uprawiając seks poza dniami płodnymi (także w czasie miesiączki) może dojść do zapłodnienia i ciąży. 

JAK DŁUGO ŻYJĄ PLEMNIKI POZA CIAŁEM CZŁOWIEKA NP. NA POŚCIELI?

W przypadku niesprzyjającego plemnikom środowiska zewnętrznego mogą one zginąć w ciągu kilku sekund lub przeżyć nawet do kilku godzin. Wszystko zależy od temperatury, wilgotności czy substancji chemicznych mających kontakt z plemnikiem (szkodliwych lub odżywczych). Plemniki zamrożone w ciekłym azocie (temp. -196 stopni Celsjusza) są w stanie przeżyć w hibernacji nawet do ponad 30 lat.

Jeśli wilgotne nasienie z pościeli znajdzie się w okolicy ujścia pochwy, to istnieje możliwość zajścia w ciążę. 

Zobacz też: Kiedy można zajść w ciążę?

JAK PRAWIDŁOWO POWINNA WYGLĄDAĆ SPERMA?

Nasienie tuż po wytrysku jest najczęściej mleczno-białe lub perłowo-szare, z niejednolitą strukturą, widocznymi mlecznymi kłaczkami lub grudkami oraz konsystencją podobną do kisielu lub białka jaja kurzego.

Kolor nasienia może być też: żółty (stany zapalne), różowy, czerwony lub brązowy (krew w nasieniu), zielony lub ciemnożółty (ropa).

Zwykle oznacza to jakąś nieprawidłowość w męskim układzie rozrodczym. W tych przypadkach należy udać się do lekarza urologa. 

Po kilku-kilkunastu minutach powinno dochodzić do upłynnienia nasienia, czyli zmiany konsystencji z galaretkowo-grudkowej do płynnej, zbliżonej do wody. 

Prawidłowa ilość nasienia wynosi 1,5 ml lub więcej, ale często może wynosić kilka mililitrów, czyli mniej lub tyle ile mieści się na łyżeczce od herbaty. Mniejsza ilość nasienia (poniżej 1,5 ml) może świadczyć o chorobach prostaty i pęcherzyków nasiennych. Częste wytryski podczas stosunków lub masturbacji również mogą spowodować, że chwilowo będzie wydobywać się mniej spermy. 

JAK PACHNIE I SMAKUJE SPERMA? 

Zapach spermy najczęściej określany jest jako „specyficzny” lub „charakterystyczny”. Jest on zbliżony do zapachu kasztanów. Smak może być gorzkawy, słony, słodki lub kwaśny. Na zapach i smak mogą mieć wpływ infekcje lub zapalenia w obrębie układu moczowo-płciowego, a także przyjmowane leki, specyficzna dieta czy też przyjmowane używki (papierosy, alkohol, dopalacze, narkotyki, itp.).  

CO OZNACZA WODNISTE, PRZEŹROCZYSTE NASIENIE? 

Takie nasienie może pojawić się u osoby, która ma często wytryski np. przez masturbację lub stosunki seksualne. Może to też oznaczać zmniejszoną ilość plemników w nasieniu lub mogło już dość do fizjologicznego upłynnienia nasienia. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do wyglądu lub konsystencji nasienia najlepiej wykonać badanie ogólne nasienia, które odpowie na pytanie czy nasienie jest prawidłowe, a ilość i jakość plemników odpowiednia.

CZY PO KOLORZE SPERMY MOŻNA ROZPOZNAĆ, ILE JEST W NIEJ PLEMNIKÓW?

Nie. W żadnym razie nie można określić wiarygodnie po kolorze nasienia, ile jest w nim plemników! Jedyną wiarygodną oceną jakości nasienia jest badanie ogólne nasienia, podczas którego diagnosta laboratoryjny, wyspecjalizowany w badaniu nasienia dokona jego oceny makroskopowej (wygląd, lepkość, konsystencja, upłynnienie, objętość, zapach, itp.) i mikroskopowej (morfologia, ilość, ruchliwość, żywotność plemników oraz obecność innych komórek poza plemnikami).

CZY WYTRYSK OZNACZA ORGAZM? 

Fizjologicznie orgazm danej osoby jest połączony z wytryskiem nasienia. Ale, jak to w medycynie, może dochodzić do suchych orgazmów (bez ejakulacji, np. po usunięciu z powodu choroby prostaty i pęcherzyków nasiennych) lub może dochodzić do wytrysku bez orgazmu. 

CO TO JEST PREEJAKULAT? 

Preejakulat to wydzielina gruczołu krokowego, która wydostaje się z prącia przed wytryskiem. Może zawierać plemniki. Dlatego stosunek przerywany (wysunięcie prącia z pochwy przed wytryskiem). NIE jest metodą antykoncepcji, bo preejakulat już mógł wprowadzić plemniki do pochwy. 

CZY MOŻNA POWSTRZYMAĆ WYDZIELANIE PREEJAKULATU?

NIE. Preejakulat wydobywa się mimowolnie, czyli niezależnie od woli osoby. Nie da się tego kontrolować. 

CZY TO NORMALNE, ŻE OSOBA MA EREKCJĘ, ALE NIE MA WYTRYSKU? 

TAK! Jest to jak najbardziej normalne, że ktoś ma erekcję, ale nie ma wytrysku. Erekcja to przepełnienie krwią ciał jamistych prącia w wyniku podniecenia i/lub stymulacji seksualnej. 

Erekcja to sztywność prącia i gotowość do odbycia stosunku, pozwalająca na penetrację. Dopiero w wyniku dalej narastającego podniecenia, nasilenia stymulacji seksualnej, ruchów frykcyjnych (w wyniku seksu waginalnego, analnego, oralnego, stymulacji ręką, stopą, piersiami, inną częścią ciała lub przedmiotami) dochodzi do orgazmu, ejakulacji i wytrysku nasienia z cewki moczowej. Jeśli wytrysk to poziom „1” podniecenia, a zwiotczone prącie to poziom „0”, to erekcja znajduję się w całym przedziale od 0 do 1.

ILE NASIENIA POTRZEBA DO ZAPŁODNIENIA?

Teoretycznie – 1 plemnik. Praktycznie – miliony. WHO określa, że w spermie zdrowej i płodnej osoby jest powyżej 39 mln plemników. Ale ważna jest również objętość nasienia. Norma to 1,5 ml lub więcej. Bardzo obfity wytrysk nie musi oznaczać milionów plemników! A już kropla nasienia może zawierać ich kilkadziesiąt milionów. Poza ilością plemników w nasieniu do zapłodnienia ważne są też inne ich parametry np. ruchliwość, żywotność czy budowa plemników.

Tekst: Dr Piotr Paweł Świniarski